تحلیل موضوعی مقالات علمی پژوهشی حوزه علوم قرآن؛ نشر یافته بین سال­های 1386-1390

حسینی نسب, اعظم; محمدی, مهدی; طالعی, عبدالحسین

تحلیل موضوعی مقالات علمی پژوهشی حوزه علوم قرآن؛ نشر یافته بین سالهای 1386-1390

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه قم

² دانشگاه قم

چکیده

گام نخست در بهینه‌سازی پژوهش‌های علوم قرآنی، تحلیل و بررسی تحقیق‌هایی است که در سالیان اخیر به رشته تحریر درآمده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر، تعیین میزان پراکندگی و گرایش موضوعی مقالات حوزه علوم قرآن در نشریات علمی پژوهشی است. بازه زمانی مورد پژوهش که با روش تحلیل محتوا صورت گرفته است، مقالاتی است که بین سال‌های 1386-1390 به چاپ رسیده است. در این روش، مقالات از لحاظ موضوعی تحلیل شدهاند و مبنای تعیین موضوع، مقولههای استخراج‌شده از اصطلاحنامه علوم قرآن است.
از مجموع283 مقاله ارائه‌شده، 282 عنوان مقاله، تألیفی و یک عنوان مقاله ترجمه‌ای بوده است. بیشترین سهم ارائه مقالات با %8/53 به متخصصان با مدرک تحصیلی دکتری اختصاص دارد و بیشترین مشارکت از نظر رتبه علمی، مربوط به آن دسته از اعضای هیئت‌علمی است که استادیار هستند. در تألیف و انتشار مقالات حوزه علوم قرآن، سهم مردان %7/87 و سهم زنان %3/12 بوده است. همچنین %7/62 مقالات دارای یک نویسنده، %9/33 دو نویسنده و %4/3 دارای سه نویسنده است. از ‌نظر وابستگی سازمانی، دانشگاه فردوسی مشهد در صدر مؤسسات آموزشی پژوهشی قرار دارد. تحلیل موضوعی مقالات نشان می‌دهد بیشترین سهم با %8/15 به مقوله «مکاتب تفسیری» اختصاص داشته، «موضوعات قرآنی» با %4/14 و «دلالت واژگان قرآنی» با 7/12 درصد در مرتبه‌های بعدی قرار دارند. در پایان، هفت پیشنهاد برای بهینه‌سازی پژوهش‌های علوم قرآنی ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Thematic Analysis of scholarly journals in Quran sciences circle; published in the years 1386-1390 (A.H.S)

نویسندگان [English]

Azam Hosseini-Nasab ¹
Mahdi Mohammadi ²
Abdolhossein Tale’ie ²

¹ Master of Knowledge and Information Science in Qom University.

² Assistant Professor in Qom University (corresponding author).

چکیده [English]

First step in optimization researches on Quranic sciences is analysis of researches undertaken in recent years. Therefore, the purpose of this essay is specifying extent of thematic dispersion and tendency in researches of mentioned circle done in scholar journals. The interval of this study done by content analysis method is the articles published in the years 1386-1390 (A.H.S). In this method, articles have been analyzed thematic and the bases of specifying subject are categories extracted from thesaurus of Quranic sciences.
282 articles of 283 cases presented were compilation and another one was translation. Highest portion with 53/8% did by Ph.D. Degree specialists and most part of participation in scientific rating was relevant to assistant professors. Participation of men was 87/7% and for women was 12/3%. 62/7% of articles did by one, 33/9% by two, and 3.4% by three researchers too. In term of organizational dependent, Ferdowsi university of Mashhad is in the first place of researching and educating institutes. Thematic analysis of articles shows that most part with 15/8% belongs to category of exegetic schools. Then, Quranic subjects with 14/4% and significance of Quranic words with 12/7% are in the next places. Finally, seven suggestions offered for optimization of researches in Quranic sciences.

کلیدواژه‌ها [English]

Quranic Sciences
Thematic analysis
Content analysis
Scholar Journals

مراجع

1. اصطلاحنامه جامع علوم اسلامی؛ تاریخ بازدید: 2 بهمن 1392، قابل‌دسترسی در thesarus.islamicdoc.org.

2. بابالحوائجی، فهیمه؛ یزدیان راد، مهرزاد؛ «تحلیل محتوای مقالات مجلات تخصصی کتابداری و اطلاع‌رسانی درباره ترویج کتابخوانی و کتابخانههای کودکان از سال 1378 تا 1387»؛ فصلنامه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، ۱۶ (۴)، 1389 ش.

3. رشیدی آشتیانی، اعظم؛ لاریجانی، حسن؛ «تحلیل محتوای نشریههای علمی پژوهشی در حوزه موضوعی اقتصاد در سال‌های 1385 – 1389»؛ فصلنامه برنامه‌ریزی و بودجه،۱۶ (۳)، 1390 ش.

4. خامنهای، علی؛ «ضرورت تحول و نواندیشی در حوزههای علوم دینی، رهنمودهای مقام معظم رهبری در شروع درس خارج سال 73»؛ (1373). بازیابی 5 بهمن 1391، از http://www.hawzah.net.

5. زکی، محمدعلی؛ «بررسی تحلیل محتوای گرایشهای پژوهشی در مجلات علمی تخصصی مدیریت»؛ فصلنامه دانش مدیریت، ۱۹ (۷۵)، 1385 ش.

6. سپهر، فرشته؛ شادمانفر، سمانه؛ «تحلیل محتوای مقالات همایشهای انجمن کتابداری و اطلاعرسانی ایران از سال 79 تا پایان سال 85»؛ دانششناسی (علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات)، ۲ (۲)،1388 ش.

7. شریفی، مسلم، میردار مریجانی، شادمهر و عسگری، یابیسان؛ «تحلیل توصیفی مقالههای نشریات علمی – پژوهشی تربیتبدنی و علوم ورزشی طی سالهای 1384-1388»؛ مدیریت ورزشی، ۱۲ (۴)، 1391 ش.

8. Cano, v; “Bibliometric overview of library and information scince research in the Journal of Spain” ;Journal of the American Society for information science, 50 (8), 1999.

9. Foong Meng, Goon; “Trends in Malaysian LIS Research 1996-2006: A Content Analysis of the MJLIS Articles” ; International Conference on Libraries, Information & Society (ICoLIS), 2007.

10. Luzadis, Valerie A; Castello, Leandro; Choi, Jaewon; Greenfield, Eric; Kim, Sung-kyun; Munsell, John; Nordman, Erik; Franco Carol; and Olowabi, Flavien; “The Science of Ecological Economics: A Content Analysis of Ecological Economics 1989-2004”. Annals of the New Academy of Sciences, 185 (1), 2010.

11. Rochester.M K, Vakkri.p; “International library and information science research: A comparison of national trends” ;IFLA Professional reports, No.82 ,2003.

12. Osman, Ossama T; “Troubled Minds in the Gulf Health Research in the United Arab Emirates (1989-2008)” ;Asia Pac J Public Health, 22 (3), June 2010.

13. Oyewusi, Ombola; “School library research in Niggeria: Content analysis of Nigerian School Library Journal 1979-2010” ;Fadkemi. Library Review, Vol. 61, Iss: 3, 2012.