نقش اشتراک لفظی در پیدایش اختلاف برداشت مجتهدان از آیات قرآنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه لرستان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه لرستان

چکیده

وجود الفاظ دارای اشتراک لفظی که در منابع فقهی (قرآن و احادیث) آمده در اختلاف نظر فقیهان در احکام شرعی اثر ملموسی داشته است؛ زیرا هنگامی که در ادلّة شرعی، واژه‌ای مشترک بیاید و یکی از آن معانی به وسیلة قرینه‌ای تعیین نشود، نوعی ابهام و غموض در دلیل پدید می‌آید که می‌بایست آن را از میان برداشت تا بتوان در پی آن، دلیل و حکم شرعی را کشف کرد و مکلّف هم تکلیف خود را به روشنی بداند.
فقها با استفاده از یک رشته قواعد نظیر علامات حقیقت و مجاز، سیاق (بافت) و... ـ برای حل این مشکل اقدام می‌کنند و این توّهم، نادرست است که گفته شود اختلاف آرای فقها در استنباط احکام شرعی به این دلیل است که متن از خودش معنایی ندارد و مخاطب، خالق معنای متن است، نه آنکه کاشف آن معنا باشد.
در این مقاله، با بهره‌گیری از روش توصیفی تحلیلی، با ارائة دو مثال، نقش اشتراک لفظی در ادّلة شرعی و برداشت‌های متفاوت دستورات دینی از متون دینی توسّط مجتهدین بررسی و کیفیت تعامل فقهاء با این پدیده بررسی شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role of homonymy in different understandings of Quranic verses

نویسندگان [English]

  • Hossein Cheraghivash 1
  • Hosein Falahiasl 1
  • Kazem Hoseini Baseri 2
1 Assistant professor at Lorestan University
2 MA student at Lorestan University
چکیده [English]


The presence of homonymy in Quran and Hadith has been a great cause for jurisprudents to understand the religious creeds differently. That is because when there is a homonym in religious resources and there is no evidence for one of the meanings of the word, there will be a kind of ambiguity that should be removed.
Jurisprudents by appealing to some rules as the signs of real and allegorical meaning, context and so on try to solve the problem. It is wrong to say that the text has no meaning by itself and it is the reader who creates the meaning for the text.
In this research we give two examples by which the reader can find the role of homonymy in understanding the religious texts and to find the way jurisprudents deal with this matter.

کلیدواژه‌ها [English]

  • exegesis of Quran
  • homonymy
  • religious resources
  • differing
  • jurisprudents