تفسیر مجاهد، بررسی اصالت، سند، متن و بیان مبانی آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرّس

2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرّس

3 کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرّس

چکیده

 
مجاهد بن جبر از مفسّران مشهور قرن دوم است. غیر از روایات فراوانی که در تفاسیر روایی از وی نقل شده، نسخه‌ای مستقل و اصیل با عنوان «تفسیر مجاهد» وجود دارد که تنها تفسیر باقی مانده از عهد تابعین است که توسط «ابن ابی نجیح» از مجاهد روایت شده و از هیچ تفسیر دیگر خصوصاً «تفسیر طبری» رونویسی نشده است. از 2130 روایت موجود در آن، 1731 روایت به مجاهد و سایر روایات به افراد دیگر از جمله پیامبر (ص)، امام علی (ع)، ابن عباس، عطاء و... منتهی می‌شود که توسط آدم بن ابی ایاس به آن افزوده شده است. در سند مشهور این تفسیر «عبدالرحمن از ابراهیم از آدم از ورقاء از ابن ابی نجیح از مجاهد» روایت می‌کند. مهم‌ترین ویژگی این تفسیر، تبیین واژگان و عبارات قرآن است. از جمله وجوهی که در این تفسیر به آن پرداخته شده، اسباب نزول، اختلاف قرائات، ناسخ و منسوخ، ذکر قصه و... است. نخستین شواهد وجوه و نظایر، مجاز و... در این تفسیر دیده می‌شود. این پژوهش، ضمن معرفی شخصیت مجاهد، به گونه‌شناسی تفسیر وی از منظر مباحث مختلف و نیز به بررسی دقیق اسناد آن خواهد پرداخت که در آثار دیگر کمتر مورد بحث قرار گرفته است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The exegesis of Mojahid, its authenticity, its transmission, its text and its foundations

نویسندگان [English]

  • Nosrat Nil saz 1
  • Nehle GharaviNaini 2
  • Elham ZarrinKolah 3
1 Assistant professor at TarbiatModarres University
2 professor of Quran and Hadith Studies at TarbiatModarres University
3 MA of Quran and Hadith studies at TarbiatModarres University
چکیده [English]

Mojahid ibn Jabr is one of the prominent commentators of the 2nd century.Apart from different narratives quoted from him in narrative interpretations, there is an genuine work titled "TafsirMojahid (the exegesis of Mojahid" which is the only tafsir book from the time of Tabein (the followers) and has been narrated by
Ibn AbiNajih of Mojahid; a book that is not extracted from any other tafsir book even TafsirTabari. From among 2130 hadiths in this book, 1731 are narrated from Mojahid and the remain are quoted from different people including Prophet Mohammad, Ali, ibn abbad, Ata and others. These hadiths from others has been
added to the book by Adam ibn AbiAyas. In its main chain of transmission there is a transmission of abd al-Rahman from Adam from Varqa from Ibn abiNajih from Mojahid. The most important feature of this tafsir is its explaining the words and phrases of the Quran. Different themes as asbab al-Nozul, differentiations in
reading of the Quran, abrogation and abrogated verses, telling the story and… are treated in this book. This paper while introducing the author of the book tries to debate on categorizing this Tafsir and studying its documents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mojahid ibn Jabe
  • TafsirMojahid
  • Narratives
  • Study of chain of transmission
  • study of the Text