مفهوم‌سازی تأثیر سوگند در نظام هدایت بر مبنای مقوله قدرتی در قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران. رایانامه: debrahimpooram@gmail.com

2 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران. رایانامه: najjarian@iaufaha.ac.ir

3 استادیار، گروه زبان، دانشگاه باقر العلوم علیه السلام، اصفهان، ایران. رایانامه: habibolahi@gmail.com

چکیده

هدف: یکی از مسائل مهم اندیشمندان مسلمان در عصر جدید، غنی‌نمودن دانش‌های اسلامی در پرتو دانش‌های نوینی مانند دانش معناشناسی ‌شناختی است که به رابطه بین ساختار مفهومی و مفهوم‌سازی می‌پردازد. هدف از پژوهش حاضر، درک عمیق و جامع از مفهوم سوگند در قرآن کریم با استفاده از روش معناشناسی‌ شناختی است.
روش پژوهش: این نوشتار که نتیجه یک پژوهش است، از نظر هدف کاربردی است و از جهت سطح تحلیل، برخوردار از ماهیتی توصیفی ـ استنباطی بوده و از جهت روش، به روش مطالعات کتابخانه‌ای متکی است.
یافتهها: مقوله قدرتی دارای سه نوع انسداد، تغییر مسیر و حذف مانع است. نوع اول: در مسیر حرکت سدی ایجاد شده که نتوان از آن گذشت و حرکت قطع شود. نوع دوم: سد وجود دارد؛ ولی فرد به مسیر ادامه می‌دهد. نوع سوم: انسان سدّ را از مسیر حرکت بردارد و به حرکت ادامه دهد.
نتیجه‌گیری: نتیجه حاصل از تحقیق این شد که 56 درصد آیات سوگند، دارای طرح‌واره قدرتی است که بیشترین فراوانی را نسبت به طرح‌واره حرکتی و حجمی دارد و نشان‌دهنده این است که سوگندهای قرآن، نیروهایی برای هدایت انسان هستند و تصویرسازی مقوله قدرتی در مفهوم‌سازی سوگندهای قرآن کریم ملموس‌تر است. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Understanding the effect of swearing in the guidance system based on the ‘Force’ category in the Holy Quran

نویسندگان [English]

  • davood ebrahimpoor 1
  • majedjed najarian 2
  • mehdi habibolahi 3
1 PhD student in Quran and Hadith at Azad university, Isfahan (Khorasgan) BrancIsfahan,Iran. E-mail: debrahimpooram@gmail.com
2 Assistant Professor of Arabic language and literature ,Azad university, Isfahan (Khorasgan) BrancIsfaha, Iran. E-mail: najjarian@iaufaha.ac.ir
3 Assistant Professor of language, Baqir al-Ulum University, Isfahan, Iran. E-mail: habibolahi@gmail.com
چکیده [English]

One of the important concerns of Muslim thinkers in the modern era is to enrich Islamic knowledge in the light of modern sciences such as cognitive semantics, which deals with the relationship between conceptual structure and conceptualization. The aim of this research is to deeply understand the concept of swearing in the Holy Quran using the semantic method. This article, which is the result of a research, is practical in terms of its purpose, has a descriptive-inferential nature in terms of the method of analysis, and is conducted through library work. All the verses of the Holy Quran are the statistical population of this research, and the examples of this research are derived from the context of the verses in which the keywords related to swearing are located. First, the data and the primary concepts are collected in a library method. Then, by studying the interpretations of the Quran and related books, we will analyze and review each of the opinions of researchers and experts. As the result of the research show, 56 percent of the oath verses have a power schema, which is the more frequent compared to the movement and volume schema. Also, the oaths of the Qur'an are forces to guide people, and the illustration of the category of power in the conceptualization of the oaths is more tangible. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Holy Quran
  • Oath
  • Guidance system
  • Force category
قرآن کریم. (1373). ترجمه ناصر مکارم شیرازی، چاپ: دوم، ‏دار القرآن الکریم.
آبادی، فاطمه؛ فتاحی­زاده، فتحیه و افراشی، آزیتا. (1400). مفهوم‌سازی تأثیر شیطان/ ابلیس در نظام هدایت/ ضلالت بر مبنای مقوله حرکت در قرآن کریم: رویکرد شناختی. زبان پژوهی، 13(3)، پیاپی: 40، 257-285. https://doi.org.10.22051/JLR.2020.32384.1897
آلوسی، سید محمود. (1426). روح المعانی. دار الحدیث.
ابراهیم پور، داود؛ نجاریان، ماجد و حبیب الهی، مهدی. (1402). مفهوم‌سازی تأثیر سوگند در نظام هدایت بر مبنای مقوله حجمی در قرآن کریم. سراج منیر، 14(2)، پیاپی: 47، 1-26   https://doi.org.10.22054/ajsm.2023.72487.1908.
اسودی، علی و آزمون علی­آباد، سلمان. (1402). بررسی شناختی طرح‌وارهﻫﺎی تصویری در داستان موسی ع و خضر ع در قرآن. لسان مبین (پژوهش ادبی عربی)، 14(3)، پیاپی: 51، 1-24. https://doi.org.10.30479/LM.2022.17163.3395
پاکتچی، احمد. (1395). بحث‌های تاریخی و فرهنگی و معناشناسی قسم‌های قرآن کریم. مطالعات تاریخی قرآن و حدیث، 22(2)، پیاپی: 60، 64-37. https://dorl.net/dor/20.1001.1.17358701.1395.22.60.2.6
پاکتچی، احمد؛ محمدحسین شیرزاد و محمدحسن شیرزاد. (1398)، تحلیل زبانشناختی‌ـ بین الادیانی از اَنگاه نَذر در قرآن کریم ،  کتاب قیم ، 9(1)، پیایی: 20 ، 7-28.
پورابراهیم، فائقه و کرد زعفرانلو، عالیه. (1398). بررسی طرح واره های تصویری جانسون در آیات توصیف کننده دوزخ و بهشت در چارچوب معناشناسی شناختی. ذهن، 20(3)، پیاپی: 79، 119-152.
جانسون، مارک و لیکاف، جورج. (1398)، استعاره‌هایی که با آن زندگی می‌کنیم. ترجمه: هاجر آقا ابراهیمی، علمی.
دریس، فاطمه؛ ویسی، الخاص؛ گرجیان، بهمن و شرفی، ساسان. (1398). بررسی تطبیقی رویکرد معناشناختی مفسرین و رویکرد زبان‌شناسی‌ شناختی در درک آیات مرتبط با سوره‌های مکی و مدنی. پژوهش‌های ادبی قرآنی، 7(2)، پیاپی: 26، 67-87.
راسخ مهند، محمد. (1394). در آمدی بر زبانشناسی شناختی، نظریه ها و مفاهیم. سمت.
سعود، سلیمان بن علی. (1425). من اسرار القسم فی القرآن الکریم. مجله جامعة ام القری لعلوم الشریعة و اللغة العربیة و آدابها، شماره 19، 571-553.
سعیدی روشن، محمدباقر. (1396). جستاری در معناشناسی‌شناختی و کارایی آن در قرآن کریم. مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی، 1(1)، 63-97.
شاملی، نصرالله و محمدرضایی، علی. (1390). بلاغت سوگند در قرآن کریم. پژوهش‌های اسلامی، 5(1)، پیاپی: 7، 113-130.
صفوی، کورش. (1383). درآمدی بر معنی شناسی. سوره مهر.
طباطبایی، محمد حسین. (1417). المیزان فی تفسیر القرآن. دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طبرسی، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. ناصر خسرو.
فروهر، نصرت الله. (1390). نگاهی به پیشینه سوگند و تقدس. ره آورد گیل، 8(16)، پیاپی: 17، 163-188.
گلدانی، زهرا و ناصح، علی احمد. (1401). مؤلفه‌‌های معنایی واژه "سعی" در قرآن کریم. کتاب قیم، 12(2)، پیاپی: 27، 47-66. https://doi.org/10.30512/kq.2021.16532.3065
مطهری، مرتضی. (1372). عدل الهی. صدرا.
مظفری، سودابه؛ اسودی، علی و زریوند، نیلوفر. (1399). تحلیل سوره کهف بر پایه رویکرد معناشناسی‌ شناختی. لسان مبین، 12(2)، پیاپی: 42، 41-57. https://doi.org.10.30479/Im.2020.13995.3093
مکارم شیرازی، ناصر. (1374). تفسیر نمونه. دار الکتب الاسلامیة.
نسفى، نجم ‌الدین عمر بن محمد. (1367). تفسیر نسفی. سروش.
نقی‌زاده، محمود و اورکی، غلامحسن. (1395). تحلیل شناختی ساختار مفهومی قرآن در چارچوب نظریه فضاهای ذهنی فوکونیه. ذهن، 17(1)، پیاپی: 65، 121-142.
نیلی پور، رضا. (1394). زبان‌شناسی‌شناختی، دومین انقلاب معرفت شناختی در زبان شناسی. هرمس.