بررسی و تحلیل سبک شناسی آوایی احادیث پیامبر (ص) درنهج الفصاحه با تکیه بر اصوات مجهور و مهموس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات عربی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه زبان وادبیات عربی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

چکیده

سبک‌ شناسی دانشی فراهنجاری در زبان است که نظام خاص اندیشه ‌های نویسنده یا گوینده و روش شخصی او را در بیان موضوع نشان می‌دهد. این دانش در دهه ‌های اخیر متفاوت از گذشته مورد توجه پژوهش‌ گران قرار گرفته است. بررسی آواهای مجهور و مهموس و نقش موسیقایی آن در القای معانی مورد نظر یکی از لایه‌ های جدید دانش فوق است که ضرب آهنگ آواهای مذکور و‌ نحوه کاربرد هر ‌یک را در موقعیت‌ های مختلف و متناسب با فضای موجود واکاوی می‌کند. احادیث پیامبر (ص) در نهج الفصاحه از غنی ترین متونی است که از جهات مختلف مورد توجه است. بررسی سبک شناسانه آوایی این متن گرانبار بستر مناسبی برای درک ویژگی های سبک بیانی حضرت (ص) و فهم اندیشه های او فراهم می کند. نوشتار حاضر با روش توصیفی تحلیلی آواهای سبک ساز احادیث مجموعه مذکور و چگونگی انسجام اصوات آن را مورد مطالعه قرار داده است. نتایج نشان می‌دهد که آوا های مجهور و مهموس با بیشترین بسامد، موسیقی درونی و تصویر‌ سازی را تقویت نموده‌ اند و ‌معانی مورد ‌نظر را به ‌خوبی بازتاب داده ‌اند. از این رو در جایی که کلام نیازمند قاطعیت و صلابت است حضور آواهای مجهور و در جایی که کلام نرمی و انعطاف سخن را ایجاب نموده حضور آواهای مهموس به خوبی محسوس است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Studying the layered stylistics of the prophet’s quotes in Nahj ul-Fasaheh with a focus on voiced and voiceless sounds

نویسندگان [English]

  • Alireza Jamali 1
  • Zahra Khosravi Vamakani 2
  • Mohsen Pishvaii Alavi 3
1 PhD student of Arabic language and literature, Islamic Azad University of Tehran Markazi
2 Associate professor, Department of Arabic Language and Literature, Islamic Azad University of Tehran Markazi
3 Associate professor, Department of Arabic Language and Literature, Kurdistan University
چکیده [English]

Stylistics is a metanormative science in the field of linguistics. It represents the thought system which is specific to a writer or a speaker. In recent decades, stylistics has attracted more attention than before. One of the branches of this science is layered stylistics, which deals with different layers of a piece of text or speech, from phonology to semantics. A new application of this science is the analysis of the voiced and voiceless sounds of a text and the musical effect that they may create to better convey the meaning in consistence with the atmosphere of the language use. Nahj ul-Fasaheh is a book containing the remarks of the prophet (pbuh) about virtues and moralities. The phonological accuracy of his words has provided a good basis for the understanding of his diction and thoughts. Using a descriptive-analytical method, the present study seeks to examine the stylistically important phonological elements and how they are combined together. An attempt is also made to explain the functions of the voiced and voiceless sounds in the words of the prophet (pbuh) with regard to the intended meanings. In addition, the frequency of each sound which has a role in conveying a meaning is determined. As the results indicate, the most frequent voiced and voiceless sounds are the ones that set the internal music of the utterances and contribute to imagery and the reflection of the meanings. More precisely, when the ideas need to be uttered gravely, there is a dominance of voiced sounds, but more voiceless sounds are sensed when leniency is intended.      
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Layered stylistics
  • Voiced and voiceless sounds
  • Nahj ul-Fasaheh Hadiths

مراجع

  1. ابن جنی، ابوالفتح عثمان؛ سرّ صناعة الإعراب؛ به کوشش: مصطفی السقا و دیگران، مصر: مکتبة مصطفی الحلبی، 1954 م.
  2. ابن منظور، محمد بن مکرم؛ لسان العرب؛ قم: نشر ادب حوزه، 1410 ق.
  3. أنیس، ابراهیم؛ الأصوات اللغویة؛ مصر: مکتبة نهضة مصر و مطبعتها، 1971 م.
  4. أنیس، ابراهیم؛ دلالة الألفاظ؛ چ4، قاهره: مکتبة الأنجلو المصریة، 1980 م.
  5. ایگلتون، تری؛ نظریه ادبی؛ ترجمه عباس مخبر، تهران: انتشارات مرکز، 1368 ش.
  6. بحراوی، سید؛ موسیقی الشعر عند الشعراء؛ قاهره: دارالمعارف، 1991 م.
  7. بشر، کمال: دراسات فی علم اللغه، چ 2، مصر: دارالمعارف، 1971 م.
  8. پاینده، ابوالقاسم؛ نهج الفصاحة؛ به کوشش: عبدالرسول پیمانی و محمدامین شریعتی، چ2، اصفهان: انتشارات خاتم‌ الانبیاء، 1385 ش.
  9. پرین، لارنس؛ در باره شعر؛ ترجمه: فاطمه راکعی، تهران: اطلاعات، 1373 ش.
  10. چامسکی، نوآم؛ معماری زبان؛ ترجمه: محمد فرخی یکتا، تهران: روزبهان، 1390 ش.
  11. خوش­منش، ابوالفضل؛ نظماهنگ قرآن؛ تهران: موسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری «متن»، 1399 ش.
  12. داود، سلیمان امانی؛ الأسلوبیة و الصوفیة؛ عمان: وزارة الثقافة، 2002 م.
  13. راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ المفردات فی غریب القرآن؛ بیروت: دار العلم، 1412 ق.
  14. زارعی­فر، ابراهیم؛ الموسیقی فی الشعر الاجتماعی عند حافظ ابراهیم؛ الجمعیة العلمیة الایرانیة للغة العربیة و آدابها، صص 23- 39، 2007 م.
  15. زندی، بهمن؛ درآمدی بر آواشناسی زبان عربی و تجوید قرآن؛ مشهد: بنیاد پژوهش­های اسلامی آستان قدس رضوی، ، 1371 ش.
  16. سلوم، تأمر؛ «ألإنزیاح الصوتی الشعری»؛ مجلة آفاق الثقافة و التراث؛ جامعة تشرین – اللاذقیة، شماره 13، ص35-52، 1996 م.

17.سیوطی، جلال الدین، المزهر فی علوم اللغه و أنواعها، ج1،ط3، قاهره: مکتبة دار التراث، 2008م.

  1. عامود ، محمد احمد ابوبکر، البلاغۀ الاسلوبیه، تصویر الموت فی القرآن الکریم نموذجاً ، القاهره : مکتبۀ الآداب، 2009م.

19.عباس، حسن؛ خصائص الحروف العربیة و معانیها؛ دمشق: منشورات اتحاد الکتّاب العرب، 1998 م.

  1. عبدالرحمن، مروان محمد سعید؛ دراسة اسلوبیة فی سورة الکهف؛ فلسطین: جامعة نجاح الوطنیة، کلیة الدراسة العلیا، 2003 م.

21.علوان سلمان، محمد؛ الایقاع فی شعر الحداثة؛ الاسکندریة العامریة: بی‌نا، 2008 م.

  1. فوزان، عبدالرحمن بن ابراهیم؛ دروس فی النظام الصوتی للّغة العربیة؛ جامعة الجزائر: الجزیره، 1428 ق.
  2. قرائتی، محسن؛ تفسیر نور؛ چ3، تهران: انتشارات مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، 1377 ش.
  3. قویمی، مهوش؛ آوا و القا؛ تهران: رمس، 1383 ش.
  4. کامری، برنارد و دیگران؛ زبان­های­ دنیا: چهار مقاله در زبانشناسی؛ ترجمه: کوروش صفوی، تهران: سعاد، 1384 ش.
  5. لوشن، نورالهدی؛ مباحث فی علم اللّغة و مناهج البحث اللّغوی؛ المکتبة الجامعیة، ألإسکندریه، مصر، 2008 م.
  6. متحدین، ژاله؛ «تکرار، ارزش صوتی و بلاغی آن»؛ مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد، سال یازدهم، شماره 3، صص 483-530، 1354 ش.
  7. مختار عمر، احمد؛ دراسة الصوت اللغوی؛ قاهره: عالم الکتب، 1997 م.
  8. مطهری، مرتضی؛ نظام حقوق زن در اسلام؛ چ33، تهران: انتشارات صدرا، 1381 ش.
  9. ملائکه، نازک؛ قضایا الشعر المعاصر؛ چ2، بیروت: دار العلم للملایین، 1982 م.
  10. ملاح، حسینعلی؛ پیوند موسیقی و شعر؛ تهران: نشر فضا، 1367 ش.
  11. موسوی، مناف مهدی محمد؛ علم الاصوات اللغویة؛ بیروت: عالم الکتب، 1998 م.
  12. نحله، محمود احمد؛ لغة القرآن الکریم فی جزء عمّ؛ بیروت: دارالنهضة العربیة، 1981 م.
  13. وحیدیان کامیار، تقی؛ فرهنگ نام آوایی فارسی؛ مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی، 1375 ش.
دو فصلنامه کتاب قیم
دوره 12، شماره 27
مهر 1401
صفحه 341-358

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 03 تیر 1400
  • تاریخ بازنگری: 06 بهمن 1400
  • تاریخ پذیرش: 11 بهمن 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار