تحلیل انتقادی دیدگاه قرآنیون اهل سنت در تبیین تفاوت واژگان «رسول» و «نبی» مبنی بر عدم حجیت حدیث

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده حقوق،الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

واژگان «رسول» و «نبی» گرچه به صورت گسترده­ای در قرآن کریم و فرهنگ اسلامی مورد استفاده بوده، اما به نظر می­رسد، عدم بررسی­های دقیق و عینی از معنا، مصداق و ویژگی­های این دو واژه در متن قرآن کریم موجبات عدم توافق بر مفهوم دقیق این واژگان را فراهم آورده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و ارزیابی دیدگاه­های جدید قرآنیون مبنی بر تفاوت این واژگان و تبیین معنای ارائه ­شده از سوی ایشان که به ­انکار حجیت و لزوم بقای حدیث منجر شده است، نگارش یافته است. از آن­ جایی که مبنای دیدگاه قرآنیون در نظریه عدم ضرورت و حجیت احادیث رسول­ الله­ (ص)، بر اساس تعریفی جدید از این ­دو واژه است، با تتبع جامع این واژگان در متن قرآن کریم و تحلیل و بررسی آن و با تحلیل و بررسی نظرات قرآنیون، دیدگاه آنان نقض گردیده وبه این نتیجه رسیده است که بر اساس نتایج مستخرج از آیات قرآن کریم، رسول و نبی در مفهوم لغوی، متفاوت؛ اما در مصداق و وظایف، مساوی هستند. بنابراین، به دلیل عدم همخوانی معنی ارائه شده از سوی قرآنیون با معنای برخاسته از قرآن، ادله­ ایشان مردود و حجیت و ضرورت احادیث نبوی اثبات می­گردد.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A critical analysis of Sunni Qur’anists’s view on the difference between the terms rasoul and nabie and their consequent rejection of Hadith validity

نویسندگان [English]

  • tayyebeh orangi 1
  • mehdi mehrizi 2
  • Seyyed Mohammad Bagher Hojati 3
1 Dept. of the Science of Qur’an and Hadith, Faculty of Law, Theology and Political Sciences, Branch of Science and Research, Islamic Azad University of Tehran
2 Associate professor, Dept. of the Science of Qur’an and Hadith, Faculty of Law, Theology and Political Sciences, Branch of Science and Research, Islamic Azad University of Tehran
3 Professor, Dept. of the Science of Qur’an and Hadith, Faculty of Law, Theology and Political Sciences, Branch of Science and Research, Islamic Azad University of Tehran
چکیده [English]

The terms rasoul and nabie have widely been used in the Qur’an and the Islamic culture, but there is no consensus on the exact meanings of these two concepts yet. This is due to the lack of deep and objective scrutiny of the meanings and the contextual instances of those words in the Qur’an. The present study is conducted on the purpose of analyzing and evaluating the Qur’anists’ views about the disparity of rasoul and nabie, which has resulted in the rejection of Hadiths. Since their view is based on the non-necessity and non-validity of the prophet’s quotations for the understanding and interpretation of the Qur’an, this study seeks to come up with new definitions of the two words through a comparative analysis of the Qur’anic contexts in which they appear. Once the findings are compared to the viewpoints of Qur’anists, it emerges that those scholars are wrong. According to what is understood from the verses, rasoul and nabie are denotatively different but functionally and referentially the same. Because there is no congruence between this linguistic finding and what the Qur’anists believe, their idea about the invalidity of the prophet’s Hadiths is rejected.            
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qur’an
  • Rasoul
  • Nabie
  • Qur’anists
ـ قرآن کریم.
1. ابن ابی فراس، ورام؛ ابن­عیسی، مسعود؛ مجموعه ورّام؛ قم: مکتبه فقیه، 1410ق.
2. ابن سیده، علی­بن­ اسماعیل؛ المحکم و المحیط الاعظم؛ بیروت: دار­الکتب العلمیة، 1421ق.
3. ابن منظور، محمود بن مکرم؛ لسان العرب؛ چ3، بیروت: دارصادر، 1414ق.
4. ازهری، محمد بن­ احمد؛ تهذیب اللغة؛ بیروت: داراحیاء التراث العربی، 1421ق.
5. اورنگی، طیبه؛ «معناشناسی و مصداق­یابی "رسول"و"نبی" در قرآن با رویکرد نقد مفسران، متکلمان و القرآنیون»؛ دکتری، رشته علوم قرآن و حدیث، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، 1397ش.
6. بیضاوی، عبدالله­بن­ عمر؛ انوارالتنزیل و أسرار­التأویل؛ بیروت: دار ­إحیاء­ التراث ­العربی، 1418ق.
7. جوهری، اسماعیل­بن­ حماد؛ الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربیة؛چ3، بیروت: دارالعلم للملایین، 1404ق.
8. حرعاملی، محمد بن حسن؛ تفصیل وسایل­الشیعة الی تحصیل مسائل­الشریعة؛ قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام، 1409ق.
9. حسینی­جلالی، محمدر­ضا؛ تدوین­السنه­الشریفیة؛ قم: مرکز­النشر التابع لمکتب الاعلام­ الاسلامی، 1376ش.
10. حقی بروسوی، اسماعیل بن مصطفی؛ روح­البیان فی تفسیر­القرآن؛ بیروت: دارالفکر، بی­تا.
11. خطیب­­بغدادی، احمدبن­ علی؛تقییدالعلم؛ تحقیق: سعد عبدالغفار علی، قاهره: دارالاستقامه، 1429 ق.
12. خوئی، سید ابوالقاسم؛ معجم رجال الحدیث؛ ج7، قم: مرکز نشر آثار شیعه، 1410ق.
13. روشن­ضمیر، محمد ابراهیم؛ جریان شناسی قرآن بسندگی؛ تهران: انتشارات سخن، 1390ش.
14. زمخشری، محمود­بن­ عمر؛ اساس البلاغة؛بیروت: دار صادر، 1399ق.
15. ـــــــــــــــــــــــــــ؛ الکشاف؛ بیروت: دارالکتاب ­العربی، 1407ق.
16. سبحانی تبریزی، جعفر؛ ولایت تکوینی و تشریعی از دیدگاه علم و فلسفه؛ قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام، 1385ش.
17. شحرور، محمد؛ الکتاب و القرآن قرائة معاصرة؛ دمشق: الأهالی للطباعه و النشر والتوزیع، بی­تا.
18. شرف­الدین، عبدالحسین، اجتهاد در مقابل نص، ترجمه: علی دوانی، چ2، قم: کتابخانه بزرگ اسلامی، 1396ق.
19. شریف رضی، محمد بن حسین؛ نهج البلاغه؛ تحقیق: صبحی صالح، قم: هجرت، 1414 ق.
20. شهرستانی، علی؛ منع تدوین حدیث؛ ترجمه: هادی حسینی، قم: مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام، 1390ش.
21. شهید اول، محمد بن مکی؛ القواعد و الفوائد فی الفقه و الاصول و العربیة؛ تحقیق: عبدالهادی حکیم، قم: مکتبة مفید، بی­تا.
22. صادقی تهرانی، محمد؛ الفرقان فی تفسیر القرآن بالقران و السنة؛چ2، قم: فرهنگ اسلامی، 1406ق.
23. صبحی­منصور، احمد؛ القرآن و کفی مصدراً للتشریع الاسلامی؛ نسخه الکترونیکی مندرج در سایت اهل القرآن، 2005م.
24. صدر، محمد باقر؛ المدرسة القرآنیة؛ چ2، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، بی­تا.
25. طباطبایی، محمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ ج10، ترجمه: محمدباقر موسوی، چ5، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1374ش.
26. ـــــــــــــــــــــــــ؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛چ3، بیروت: موسسه­ الأعلمی ­للمطبوعات، 1390 ق.
27. طبرسی، فضل ­بن ­حسن؛ مجمع ­البیان لعلوم­­ القرآن؛ تصحیح: فضل­الله یزدی ‌طباطبایی و هاشم‌ رسولی، چ3، تهران: ناصرخسرو، 1372ش.
28. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن؛ التبیان فی تفسیر ­القرآن؛ چ2، بیروت: دارإحیاء ­التراث ­العربی، بی­تا.
29. عدنانی، محمد؛ معجم الأخطاء الشائعة؛چ2، بیروت: مکتبة لبنان، 1985م.
30. فاضل مقداد، مقداد­ بن عبدالله؛ نضد القواعد ­الفقهیة علی مذهب ­الامامیة؛ تحقیق: عبداللطیف حسینی کوهکمری، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، 1361ش.
31. فخر رازی، محمد­بن­ عمر؛ التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)؛چ3، بیروت: دار احیاء­التراث العربی، 1420ق.
32. فرامرز قراملکی، احد؛ «تجلی خدای گفتگو در کاربرد قرآنی‌«قل»؛ پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن، ش4، 1393ش.
33. فیروزآبادی، محمدبن­ یعقوب؛ القاموس المحیط؛ بیروت: دارالکتب­العلمیه، 1415ق.
34. فیضیان، محسن؛ بی­اعتباری سنت، همره با اعتبار بخشی خاص به قرآن؛ سایت الهیات شیعه، 1389.
35. فیومی، احمدبن­محمد؛ غزالی، محمد بن محمد؛ رافعی، عبدالکریم بن محمد؛ المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی؛ چ2، قم: موسسة دارالهجرة، 1414ق.
36. قرطبی، محمدبن­ احمد؛ الجامع لأحکام القرآن؛ تهران: ناصرخسرو، 1364ش.
37.­ محمد صالح، انیس؛ «مفهوم (الرسول) فی القرآن الکریم»؛ سایت https://www.ahewar.org ، 2018م.
38. مرتضی زبیدی، محمدبن‌ محمد؛ تاج العروس من جواهر القاموس؛ تحقیق: علی شیری، بیروت: دارالفکر، 1414 ق.
39. مزروعه، محمود محمد؛ شبهات القرآنیین حول السنة النبویة؛ مدینه: مجمع الملک فهد لطباعة المصحف الشریف، بی­تا.
40. معارف مجید؛ تاریخ عمومی حدیث؛ تهران: کویر، 1377ش.
41. ـــــــــــــــ و مظفری، راضیه؛ «بررسی و نقد مبانی قرآنی احمد صبحی منصور»؛ پژوهشنامه ثقلین، ش1، 1393ش.
42. معرفت، محمد هادی؛ آموزش علوم قرآنی؛ چ9، قم: موسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، 1387ش.
43. ــــــــــــــــــــــ؛ تفسیر و مفسران؛ قم: موسسه فرهنگی انتشارت التمهید، 1379ش.
44.مکارم شیرازی، ناصر؛ پیام امام امیرالمومنین (ع) شرح تازه و جامعی بر نهج‌البلاغه؛ چ6، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1390ش.
45. ــــــــــــــــــــــ؛ تفسیر نمونه؛ چ10، تهران: دارالکتب­الاسلامیه، 1371ش.
46. مهریزی، مهدی؛ حدیث پژوهی؛ ج2، قم: موسسه دارالحدیث، 1390ش.
47. الهی بخش، خادم حسین؛ القرآنیون و شبهاتهم حول­السنة؛ چ2، طائف: مکتبة الصدیق، 1421ق.