نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دانشگاه مذاهب اسلامی
2 عضو هیأت علمی و معاون آموزشی واحد خواهران دانشگاه مذاهب
3 استاد دانشگاه تهران
4 استادیار دانشگاه مذاهب اسلامی
چکیده
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
DOR: https://dorl.net/dor/20.1001.1.22516026.1399.10.23.1.6
A deep understanding of a certain word is often gained through the analysis of its semantic features. This holds true specifically about the Quran as the means of guidance. The present research focuses on the word ‘Fath’. There are twelve occurrences of this word in the Quran with its highest frequency in the ‘Al-Fath’ Chapter. Through a semantic analysis, the study seeks to clarify the meanings of the word in collocation and substitution relationships. It has emerged that this word is mainly collocated to the word ‘Allah’ in a complementary relationship. It is also collocated to the words ‘nasr’ and ‘nasib’ in synergistic and contrastive relationships respectively. As far as the ‘Al-Fath’ Chapter is concerned, the word ‘Fath’ has a complementary relationship with ‘mobin’, ‘qharib’, ‘ja’l’ and ‘athab’, a synergistic relationship with ‘ghofran’, ‘hidayat’, ‘itmam’, ‘nasr’, ‘sakineh’ and ‘ghanimat’, and a substitutive relationship with ‘soltan’. Therefore, apart from its common meanings such as ‘opening up’, ‘setting’ and ‘judging’, the word has a specific sense as well; it refers to God-granted victory which is durable and associated with power and dominance gained through no war. It is to be noted that such a victory is the result of sincerity, patients and assisting the religion on the part of believers. It also entails such merits as pardoned sins, peace of mind and great successes endowed in both material and spiritual domains.
کلیدواژهها [English]
- قرآن کریم
1. آلوسی، محمود بن عبدالله؛ روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی، بیروت، دارالکتبالعلمیه، 1415ق.
2. ابنجوزی، عبدالرحمن بن علی؛ المنتظم فی تاریخ الأمم والملوک، بیروت، دارالکتبالعلمیة،1412ق.
3. ابنعاشور، محمدبن طاهر؛ التحریروالتنویر، بیجا، بیچا، بیتا.
4. ابن فارس، احمد؛معجم مقاییساللغه، مکتبةالإعلامالإسلامی، 1404ق.
5. ابنمنظور، محمدبن مکرم؛ لسانالعرب، بیروت، دار صادر، 1414ق.
6. ابوالفتوح رازی، حسینبنعلی؛ روضالجنان وروحالجنان فی تفسیرالقرآن، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، 1408ق.
7. ابوهلال عسکری، حسنبنعبدالله؛ الفروق فیاللغه، بیروت، دارالآفاقالجدیده،1400ق.
8. ایزوتسو، توشیهیکو؛ خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، تهران، شرکت سهامی انتشار1361ش.
9. بازرگان، عبدالعلی؛ نظم قرآن، تهران، قلم، 1375ش.
10. باقری، مهری؛ مقدمات زبانشناسی، تهران، قطره، 1378ش.
11. بحرانی، سید هاشم؛ البرهان فی تفسیرالقرآن، تهران، بنیاد بعثت، 1416ق.
12. بغوی، حسینبنمسعود؛ معالمالتنزیل فی تفسیرالقرآن، بیروت، داراحیاءالتراثالعربی،1420ق.
13. بیضاوی، عبداللهبنعمر؛ انوارالتنزیل واسرارالتأویل، بیروت، داراحیاءالتراثالعربی، 1418ق.
14. بییرویش، مانفرد؛ زبانشناسی جدید، ترجمه محمدرضا باطنی، تهران، آگاه، 1374ش.
15. پالمر، فرانک ؛ نگاهی تازه به معناشناسی، ترجمه کوروش صفوی، تهران، کتاب ماد، 1366ش.
16. ثعلبی، احمدبنابراهیم؛ الکشف والبیان عن تفسیرالقرآن، بیروت، داراحیاءالتراثالعربی، 1422ق.
17. جوادی آملی، عبدالله؛ تسنیم، قم، نشر اسراء، 1388ش الف.
20. جوهری، اسماعیلبنحماد؛ الصحاح، بیروت، دارالعلم للملایین، 1376ش.
21. فراهیدی، خلیل بن احمد؛ کتابالعین، قم، هجرت،1410ق.
22. راغباصفهانی، حسینبنمحمد؛ المفرداتفیغریبالقرآن، دمشق بیروت، دارالعلم الدارالشامیه، 1412ق.
23. زبیدی، مرتضی؛ تاجالعروس من جواهر القاموس، بیروت، دارالفکرللطباعةوالنشروالتوزیع، 1414ق.
24. زمخشری، محمود؛ الکشاف عن حقائق غوامضالتنزیل، بیروت، دارالکتابالعربی، 1407ق.
25. دامغانى، حسینبنمحمد؛ الوجوهوالنظائر لالفاظ کتاباللهالعزیز، مصر، جمهوریة مصرالعربیة، 1416ق.
26. درویش، محیالدین؛ اعرابالقرآنالکریم وبیانه، سوریه، الارشاد، 1415ق.
27. دعاس، احمدعببد؛ اعرابالقرآنالکریم(دعاس)، دمشق، دارالفارابی للمعارف، 1425ق.
28. دینورى، عبداللهبنمحمد؛ الواضح فى تفسیرالقرآنالکریم، بیروت، دارالکتبالعلمیة، 1424ق.
29. ذهبی، محمدبن احمد؛ تاریخالإسلام، بیروت، دارالکتابالعربی،1407ق.
30. سلماننژاد، مرتضی؛ « معناشناسی تدبر در قرآن با سه رویکرد ساختاری، ریشهشناسی و تاریخانگاره»، پایاننامه کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه امام صادق(ع)، 1391ش.
31. سید قطب، ابراهیم شاذلی؛ فیظلالالقرآن، بیروت- قاهره، داراشروق، 1412ق.
32. سیوطی، عبدالرحمن؛ الدرالمنثور فیالتفسیر بالمأثور، بیروت، دارالمعرفۀ.، بیتا.
34. صفوی، کوروش؛ درآمدی بر معناشناسی، تهران، سوره مهر، 1378ش.
35. طباطبایی، محمدحسین؛ المیزان فیتفسیرالقرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،1417ق.
36. طبرانى، سلیمان بن احمد؛ تفسیرالقرآنالعظیم، اردن، دارالکتابالثقافی، 2008م.
37. طبرسی، فضلبنحسن؛ مجمعالبیان فی تفسیرالقرآن، تهران، انتشارات ناصرخسرو، 1372ش.
39. طبری، محمدبن جریر؛ جامعالبیان فی تفسیرالقرآن، بیروت، دارالمعرفۀ، 1412ق.
40. طریحی، فخرالدین؛ مجمعالبحرین، تهران، کتابخانه مرتضوی، 1375ش.
41. طوسی، محمدبنحسن؛ التبیان فی تفسیرالقرآن، بیروت، دار احیاءالتراثالعربی، بیتا.
42. عبدالباقی، محمدفؤاد؛ المعجمالمفهرس لالفاظ القرآنالکریم، قاهره، دارالکتبالمصریه، 1364ش.
43. فتاحیزاده، فتحیه و امینی، فریده؛ « معناشناسی «امام حق» در آیات قرآن»، مطالعات تفسیری، ش 20، 1393ش.
44. فخررازی، محمدبنعمر؛ مفاتیحالغیب، بیروت، داراحیاءالتراثالعربی، 1420ق.
45. فکوهی، ناصر؛ تاریخ اندیشه و نظریههای انسانشناسی، تهران، نی، 1386ش.
46. فیومی، احمد بن محمد؛ المصباح المنیر فى غریب الشرح الکبیر للرافعى، قم، دارالهجره، 1414ق.
47. قائمینیا، علیرضا؛ معناشناسی شناختی قرآن، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1390ش.
48. قرائتی، محسن؛ تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، 1383ش.
49. قرشی، علی اکبر؛ قاموس قرآن، تهران، دارالکتبالاسلامی، 1371ش.
50. قمی، علی بن ابراهیم؛ تفسیر قمی، قم، دارالکتاب، 1367ش.
51. کرباسى، محمدجعفر؛ اعرابالقرآن، بیروت، دار و مکتبةالهلال، 1422ق.
52. مصطفوی، حسن؛ التحقیق فیکلمات القرآنالکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1360ش.
53. مغنیه، محمدجواد؛ تفسیرالکاشف، تهران، دارالکتبالاسلامیه، 1424ق.
54. مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه، تهران، دارالکتبالاسلامیه، 1374ش.
55. نحاس، ابوجعفر احمد بنمحمد؛ اعرابالقرآن، بیروت، دارالکتبالعلمیه، 1421ق.
56. نکونام، جعفر؛ درآمدی بر معناشناسی قرآن، قم، نینوا، 1390ش.
57. واحدى، على بناحمد؛ اسباب نزول القرآن،بیروت، دارالکتبالعلمیة، 1411ق.
)