اهل سنت، نفی «رجعت» و دفاع از مواردِ مشابه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه اراک، دانشکده علوم انسانی، گروه الهیات‌– علوم قرآن و حدیث

2 استادیار دانشگاه اراک، دانشکده علوم انسانی، گروه الهیات‌– علوم قرآن و حدیث

3 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک، دانشکده علوم انسانی، گروه الهیات‌– علوم قرآن و حدیث

چکیده

مسأله «رجعت» و اعتقاد بدان، به‌عنوان یکی از ویژگی‌های مذهب شیعه، همواره از سوی اهل سنت مورد انکار قرارگرفته و به‌انحاءمختلف، غیرقابل‌پذیرش جلوه داده شده است. نوشته پیش‌ رو، به صورتی تطبیقی با پرداختن به موضوعی مشابه با موضوع «رجعت» در منابع تفسیری اهل سنت، نشان داده است که اهل سنت، در مواجهه با مسائلِ مشابه با موضوع «رجعت» در منابع خود، علی‌رغم تصریح و اذعان به غریب و تعجب‌آور بودن، آن را قابل‌پذیرش دانسته و به‌سادگی توجیه عقلانی نموده‌اند. مسأله مشابه مذکور، عبارت است از وجود روایاتی در موضوع زنده شدن «آمنه» (س) و عبدالله (ع) والدین گرامی پیامبر اکرم (ص) و حتی عبدالمطلب، جد بزرگوار آن حضرت و ایمان آوردنشان به پیامبر اکرم (ص) که در چندین تفسیر سنی‌مذهب اشاره شده است. ابن کثیر، بسان علمای شیعه، به شیوه‌ای عقلی و با استناد به دلیلِ «محال نبودن زنده شدن انسان پس از مرگ» به اثبات آن پرداخته است. این مقاله با مقایسه روش استدلال مفسران اهل سنت با استدلال‌های رایج شیعه، به‌طور برجسته تناقض موجود در سخنان اهل سنت در انکار رجعت را نمایان نموده است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sunnis, Rejection of The "Return" and Defense of Similar Cases

نویسندگان [English]

  • ebrahim ebrahimi 1
  • alireza tabibi 2
  • mohamadhosein ghanbarigol 3
1 دانشیار دانشگاه اراک، دانشکده علوم انسانی، گروه الهیات‌– علوم قرآن و حدیث
2 استادیار دانشگاه اراک، دانشکده علوم انسانی، گروه الهیات‌– علوم قرآن و حدیث
3 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک، دانشکده علوم انسانی، گروه الهیات‌– علوم قرآن و حدیث
چکیده [English]

The issue of "return" and its belief, as a characteristic of the Shiite religion, has always been denied by the Sunnis and has been unacceptable in various ways. The following article, in a comparative way to a subject similar to the subject of "return" in Sunni commentary sources, has shown that although Sunnis acknowledge the astonishing and surprising in dealing with issues similar to the subject of "return" in their sources. They have been, but have accepted it and have simply rationalized it.
A similar issue is the narration of the revival of 'Amena' and 'Abdullah (AS) the beloved parents of the Prophet (PBUH) and even of Abdulmutallab, his noble ancestor and their belief in the Prophet (PBUH). Several Sunni interpretations have been cited. Ibn Kathir, like the Shiite scholars, has argued in a rational way, citing "the impossibility of human life after death". This article, by comparing the reasoning of Sunni commentators with that of the common Shiite ones, sharply illustrates the contradiction in the Sunni discourse's denial of the referendum.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Return
  • Death
  • Theology
  • Sunnis
  • Shia Imamieh
  1.  ـ قرآن کریم، ترجمه: ناصر مکارم شیرازی، قم: دار القرآن الکریم، 1373 ش.

    1. ابراهیمی‌ دینانی‌، غلامحسین؛ قواعد کلی در فلسفه اسلامی؛ تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1380 ش.

    2. ابن درید، محمد بن حسن؛‏ جمهرة اللغة؛ بیروت: دار العلم للملایین، 1988 م.

    3. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر؛ تفسیر القرآن العظیم؛ به کوشش: محمد حسین شمس‌الدین، بیروت:‏‏ دار الکتب العلمیة‏، 1419 ق.

    4. ابن منظور، محمد بن مکرم؛ لسان العرب؛ بیروت: دار صادر، 1414 ق.

    5. ابوالصلاح حلبی، تقی بن نجم؛ الکافی فی الفقه؛ به کوشش: رضا استادی، اصفهان‌: مکتبة الإمام أمیرالمؤمنین علی (ع) العامة، بی­تا.

    6. امین،احمد؛ فجر الاسلام؛ بیروت:المکتبة العصریة للکتابة و النشر، بی­تا.

    7. آلوسی، محمود بن عبدالله؛ روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم‏؛ به کوشش: علی عبدالباری عطیة، بیروت:‏ دار الکتب العلمیة، 1415 ق.

    8. حر عاملی، محمد بن حسن‏؛ الایقاظ من الهجعة بالبرهان علی الرجعة؛ ترجمه: احمد جنتی، به کوشش: سید هاشم رسولى محلاتی، تهران: نوید، 1362 ش.

    9. حقی بروسوی، اسماعیل؛‏ تفسیر روح البیان؛ بیروت:‏ دار الفکر، بی‌تا.

    10. زمخشری، محمود بن عمر؛ الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل؛ بیروت: دار الکتاب العربی‏، 1407 ق.

    11. صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد؛ المحیط فی اللغة؛ به کوشش: محمدحسن آل یاسین،‏ بیروت: عالم الکتب، 1414 ق.

    12. صدرالدین شیرازی، محمد‌بن‌ابراهیم؛ تفسیر القرآن‌الکریم؛ به کوشش: محمد خواجوی، قم: انتشارات بیدار، 1366ش.

    13. صدوق، محمد بن علی‌بن‌بابویه؛ عیون أخبار الرضا (ع)؛ به کوشش: مهدی لاجوردی، تهران: نشر جهان، 1378 ش.

    1. 14.  ــــــــــــــــــــــــ؛ الخصال‏، به کوشش علی‌اکبر غفاری، قم‏، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏، 1362 ش.

    15. ـــــــــــــــــــــــــ؛ من لا یحضره الفقیه‏، به کوشش علی‌اکبر غفاری، قم‏، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏، 1413 ق.

    16. طباطبائی، سید محمدحسین؛ المیزان فى تفسیر القرآن؛ قم‏: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1417 ق.

    17. ــــــــــــــــــــــ؛ نهایة الحکمة؛ به کوشش: عباسعلی زارعی، سبزواری، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، بی­تا.

    18. طبرسی، فضل بن حسن؛ مجمع ‌البیان فى تفسیر القرآن؛ به کوشش: محمدجواد بلاغی، تهران‏: انتشارات ناصرخسرو، ‏1372 ش.

    19. طبری، محمد بن جریر؛ تاریخ الطبری؛ تاریخ الامم و الملوک، به کوشش، ابراهیم، محمد ابوالفضل، بیروت: بی‌تا.

    20. طریحی، فخرالدین بن محمد؛ مجمع البحرین؛‏ به کوشش: حسینى اشکوری، تهران: مرتضوی، 1375 ش.

    21. طوسی، محمد بن حسن؛ التبیان فى تفسیر القرآن؛‏ به کوشش: احمد قصیر عاملی، بیروت:‏ دار احیاء التراث العربى، بی­تا.

    22. فراهیدی، خلیل بن احمد؛ ‏کتاب العین؛ قم: ‏نشر هجرت، 1409 ق.

    23. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب؛ القاموس المحیط؛ بیروت: دار الکتب العلمیة، 1415 ق.

    24. قمی، علی بن ابراهیم؛ تفسیر القمی؛ به کوشش: طیب موسوی جزایری، قم: دار الکتاب، 1404 ق.

    25. مجلسی، محمدباقر؛ بحار الانوار؛ بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1403 ق.

    26. مرتضی زبیدی، محمد بن محمد؛ تاج العروس؛ به کوشش: شیری، بیروت: دار الفکر، 1414 ق.

    27. مصباح، محمد تقی؛ شرح نهایة الحکمة؛ به کوشش عبودیت، عبدالرسول‌، قم، موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، 1387 ش.

    28. معرفت، محمدهادی؛ «رجعت در اندیشه شیعی»؛ وقف میراث جاودان، ‌ش13، 1375 ش.

    29. مفید، محمد بن محمد؛ اوائل المقالات فی المذاهب و المختارات؛ بیروت: دار المفید، 1414 ق.

    30. مقاتل بن سلیمان؛ تفسیر مقاتل بن سلیمان؛ بیروت‏: دار إحیاء التراث، 1423 ق.‏

    31. مهنا، عبدالله علی؛ لسان اللسان؛ بیروت:‏ دار الکتب العلمیة، 1413 ق.