نقد قرآن محور نگاه سیره نویسان به غنیمت جویانه بودن جنگ بدر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان

2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان

چکیده

غزوه بدر کبری از مهم­ترین غزوه­های تاریخ اسلام است و ریشه‌یابی علل وقوع این رویداد پس از گذشت حدود یک و نیم هزاره از طلوع فجر اسلام، همچنان یکی از دغدغه­های اصلی مورخان و اندیشمندان جهان اسلام است. سیره­نویسان متقدم که نخستین شارحان غزوات پیامبرند، طراح اصلی این عملیات را شخص پیامبر اسلام می­دانند. از نظر ایشان انگیزه سپاه اسلام از ورود به جنگ بدر، مصادره غنائم قابل‌توجه کاروان قریش بوده است. این در حالی است که آیات قرآن کریم که به مناسبت­های مختلف، حوادث جنگ بدر را نقد و بررسی می­کند، این عملیات را واکنش دفاعی سپاه اسلام در برابر رفتار ستیزه­جویانه قریش دانسته و انگیزه آن را جهاد فی سبیل الله، غلبه حق بر باطل و رفع فتنه مشرکان برمی­شمارد.
این پژوهش در نظر دارد گزارش­ نخستین سیره­نویسان از این رویداد را در برابر آیات مرتبط قرآن کریم قرار داده و بدین طریق خطاهایی را که ایشان در بازخوانی انگیزه جنگ بدر مرتکب شده­اند، واکاوی و سپس نقادی کند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Criticism of the Historians on the Motivation for the Trophies of War in Badr Using the Verses of the Holy Quran

نویسندگان [English]

  • mahbobeh entezari 1
  • mahdi motia 2
1 کارشناسی ارشد رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان
2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان
چکیده [English]

The war in Badr is one of the most important wars in the history of Islam, and the rooting of this event after more than a hundred and five hundred years of the emergence of Islam remains one of the main concerns of historians and scholars of the Islamic world.

Early historians, who were the first exponents of the Prophet's wars, considered the chief designer of the war to be the Prophet of Islam. For them, the Islamic Revolutionary Guards' impetus to enter the Badr war has been the seizure of significant trophies of the Quraysh caravan. While the verses of the Holy Qur'an, which criticize and investigate incidents of the Badr war on various occasions, consider the operation a defensive response of the Islamic Revolutionary Guard against the Quraysh militant behavior. Moreover, its motivation is jihad in the way of Allah, conquest of the right against the falsehood and elimination of the sedition of the polytheists.
This study intends to compare the report of the first scholars of this event with the relevant verses of the Holy Quran and to analyze and then criticize the errors they have made in re-reading the motivation of Badr war.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quranic verses
  • Badr war
  • Jihad in the way of Allah
  • historians
  • booty

مراجع

         ـ قرآن کریم؛ ترجمه: حسین انصاریان، قم: انتشارات نشر آیین، 1387 ش.
1. ابن اسحاق، محمد؛ زندگانیمحمد (ص)؛ ترجمه: ابوالقاسم پاینده، تهران: حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، 1373 ش.
2. ابن خلدون، عبدالرحمن؛ العبر؛ ترجمه: عبدالحمید آیتی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1363 ش.
3. ابن هشام، عبد الملک بن هشام؛ زندگانیمحمد (ص)؛ ترجمه: سید هاشم رسولی، تهران: اسلامیه، 1366 ش.
4. ابوزید، نصر حامد؛ نوآوری، تاویل و تحریم؛ ترجمه: مهدی خلجی، تهران: نشر توانا، بی‌تا.
5. آرمسترانگ، کارن؛ زندگی‌نامه پیامبر اسلام (ص)؛ ترجمه: کیانوش حشمتی، تهران: حکمت، 1382 ش.
6. آلوسی، محمود بن عبدالله؛ روح المعانیفی تفسیر القرآن العظیم؛ بیروت: دار الکتب العلمیة، 1415 ق.
7. آیتی، عبد المحمد؛ ترجمه قرآن کریم؛ تهران: سروش، 1374 ش.
8. بابایی، احمدعلی؛ برگزیده تفسیر نمونه؛ تهران: دار الکتب الاسلامی، 1382 ش.
9. جعفریان، رسول؛تاریخ سیاسی اسلام؛ قم: نشر الهادی، 1377 ش.
10. دروزه، محمد عزة؛ التفسیر الحدیث؛ قاهره: دار احیاء الکتب العربیة، 1383 ق.
11. رسولی محلاتی، هاشم؛ زندگانی حضرت محمد (ص)؛ تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1391 ش.
12. زمخشری، محمود بن عمر؛ الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل؛ بیروت: دار الکتب العربی، 1407 ق.
13. سبحانی، جعفر؛فروغ ابدیت؛ قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1389 ش.
14. شهیدی، سید جعفر؛ تاریخ تحلیلی اسلام؛ تهران: مرکز نشر دانشگاه، 1362 ش.
15. شوکانی، محمد بن علی؛ فتح القدیر؛ بیروت: دار الکلم الطیب، 1414 ق.
16. طباطبایی، سید محمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1417 ق.
17. ــــــــــــــــــــــ؛ قرآن در اسلام؛ تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1353 ش.
18. طبرسی، فضل بن حسن؛تفسیر مجمع البیان؛ ترجمه: مترجمان، تهران: انتشارات فراهانی، 1360 ش.
19. طبری، محمد بن جریر؛ تاریخ طبری؛ ترجمه: ابوالقاسم پاینده، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، 1352 ش.
20. ــــــــــــــــــ؛ جامع البیان؛ بیروت: دار المعرفة، 1412 ق.
21. طنطاوی، سید محمد؛التفسیر الوسیط؛ قاهره: نهضة مصر، بی­تا.
22. طوسی، محمد بن حسن؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ بیروت: دار احیاء التراث العربی، بی­تا.
23. فارسی، جلال‌ الدین؛ پیامبری و جهاد؛ تهران: انتشارات شفق، 1362 ش.
24. فخر رازی، محمد بن عمر؛ مفاتیح الغیب؛ بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1420 ق.
25. قرشی، علی‌اکبر؛ احسن الحدیث؛ تهران: بنیاد بعثت، 1377 ش.
26. قرطبی، محمد بن احمد؛ جامع الاحکام؛ تهران: انتشارات ناصر خسرو، 1364 ق.
27. قطب، سید؛ فی ظلال القرآن؛ بیروت: دار الشروق، 1412 ق.
28. مغنیه، محمدجواد؛ الکاشف؛ تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1424 ق.
29. واقدی، محمد بن عمر؛مغازی واقدی؛ ترجمه: محمود مهدوی دامغانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1361 ش.
30. هدایت­پناه، محمدرضا؛ «غزوه بدر»؛ دائرة المعارف قرآن کریم، قم: مرکز فرهنگ و معارف قرآن، 1382 ش.
31. هیکل، محمد حسنین؛ زندگانی محمد (ص)؛ ترجمه: ابوالقاسم پاینده، تهران: سازمان تبلیغات، 1375 ش.
 
 
دو فصلنامه کتاب قیم
دوره 9، شماره 20 - شماره پیاپی 20
فروردین 1398
صفحه 251-272

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 اردیبهشت 1397
  • تاریخ بازنگری: 15 مهر 1397
  • تاریخ پذیرش: 16 دی 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار