درآمدی بر نقش معرفت‌شناسی در تقویت و بازشناسی دانش تفسیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار جامعه المصطفی العالمیه

چکیده

تقویت و به­روزرسانی علوم اسلامی از اولویت‌های محققان این عرصه است. یکی از علوم اسلامی که به شکل جدی نیازمند این امر است،‌ دانش تفسیر می­باشد. شیوه به­روزرسانی این دانش، تقویت و بازشناسی آن توسط علوم جدیدی مانند فلسفه دانش تفسیر در کنار تعامل با معرفت‌شناسی، موضوع اصلی این مقاله را تشکیل می‌دهد.
روش تحقیق در مقاله حاضر بر اساس روش توصیفی‌ـ تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای است. بررسی‌های این مقاله نشان‌دهنده تأثیرگذاری دانش معرفت‌شناسی در گونه­شناسی گزاره‌های دانش تفسیر،‌ رتبه‌بندی روش‌های تفسیری بر اساس رسیدن قطعی به مراد الهی،‌ تکمیل روش‌های مورد نیاز در فلسفه دانش تفسیر، تبیین نظام‌مندی دانش تفسیر و تحلیل استدلال‌های موجود در دانش تفسیر است. دانش معرفت‌شناسی می‌تواند قلمرو دانش تفسیر را بر اساس تحلیل ماهیت گزاره‌های دانش تفسیر و بررسی فصول ممیزه آن،‌ روشن نماید.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Introduction to the Role of Epistemology in Strengthening and Recognizing Interpretation Knowledge

نویسنده [English]

  • mohammad aminitehrani
Al-Mustafa Al-Alamieh Society/Academic staff
چکیده [English]

Strengthening and updating Islamic sciences is one of the priorities of researchers in this field. One of the Islamic sciences that seriously need this is the knowledge of interpretation. The way this knowledge is updated, reinforced and recognized by new sciences such as the philosophy of interpretive knowledge, along with its interaction with epistemology, is the central theme of this article.
The research method in this article is based on a descriptive-analytical method based on library resources. The findings of this article show the impact of epistemological knowledge on the typology of interpretive knowledge propositions, the ranking of interpretative methods based on a definite attainment of divine will, the completion of the methods required in the philosophy of interpretive knowledge, the systematic interpretation of the interpretive knowledge, and the analysis of the interpretative reasoning knowledge. Epistemological knowledge can clarify the domain of interpretive knowledge by analyzing the nature of the interpretative knowledge propositions and examining its distinct segments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Epistemology
  • Qur'an Interpretation
  • Knowledge of Interpretation
  • Philosophy of Interpretation
  • Theorems
  • Methodology
1. ابن عاشور، محمد طاهر؛ التحریر و التنویر؛ بیروت: مؤسسة التاریخ العربی، 1420 ق.
2. اسلامی، رضا؛ قواعد کلی استنباط؛ چ5، قم: بوستان کتاب‏‏، 1387 ش.
3. بابایی، علی‌اکبر؛ مکاتب تفسیری؛ چ2، قم/ تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت، 1385 ش.
4. بدرى، تحسین؛ معجم مفردات أصول الفقه المقارن؛ تهران: المشرق للثقافه و النشر، ‏1428 ق‏.
5. بروجردی، سیدحسین؛ منابع فقه شیعه‌؛ ترجمه: مهدی حسینیان قمی، محمدحسین صبوری، تهران: انتشارات فرهنگ سبز، 1429 ق.
6. بستان (نجفی)، حسین؛ گامی به سوی علم دینی؛ چ3، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1391 ش.
7. بهشتی، محمد؛ فرهنگ صبا؛ چ2، تهران: آرمان، 1371 ش.
8. جبر، فرید؛ دغیم، سمیح؛ العجم، رفیق؛ جهامی، جیرار؛ موسوعة مصطلحات علم المنطق عند العرب؛ بیروت: مکتبة لبنان ناشرون، 1996 م.
9. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله؛ کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون؛ بیروت: دار احیاء تراث العربی، 1360 ق.
10. حسن‌زاده آملی، حسن‏؛ شرح المنظومة؛ به کوشش: مسعود طالبى، تهران: نشر ناب‏‏، 1369-1379 ش‏.
11. حسین‌زاده، محمد؛ پژوهشی تطبیقی در معرفت‌شناسی معاصر؛‌ چ3، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی،‌ 1390 ش.
12. ـــــــــــــ؛ مبانی معرفت‌شناختی علوم انسانی در اندیشه اسلامی؛‌ قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1393 ش.
13. ـــــــــــــ؛ مؤلفه‌ها و ساختارهای معرفت بشری؛ تصدیقات یا قضایا؛ قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1393 ش.
14. خسروپناه، عبدالحسین؛‌ روش‌شناسی علوم اجتماعی؛‌ تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران،‌ 1394 ش.
15. ــــــــــــــــــ؛ فلسفه فلسفه اسلامی؛ تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1389 ش.
16. ــــــــــــــــــ؛ فلسفه‌های مضاف؛ چ2، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1390 ش.
17. ــــــــــــــــــ؛ کلام جدید (با رویکرد کلام اسلامی)؛ چ2، قم: دفتر نشر معارف، 1390 ش.
18. خمینى، مصطفی‏؛ تحریرات فی الاصول‏؛ تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی‏، 1418 ق.‏
19. ــــــــــــ؛ تفسیر القرآن الکریم؛ تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1362ش.
20. راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ المفردات فی غریب القرآن؛ بیروت: دار القلم، 1412 ق.
21. ــــــــــــــــــــــــــ؛ مقدمه جامع التفاسیر؛ کویت: دار الدعوة، 1405 ق.
22. رجبى‏، محمود؛ روش تفسیر قرآن؛ قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه‏، 1383 ش.
23. رشاد، علی‌اکبر؛ «فلسفه مضاف»؛ قبسات، ش39-40، 1385 ش.
24. رضایی اصفهانی، محمدعلی؛ درآمدی بر تفسیر علمی قرآن؛ قم: اسوه، 1375 ش.
25. ساجدی،‌ ابوالفضل؛ زبان دین و قرآن؛ چ2، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، 1385 ش.
26. سعیدی‌روشن، محمدباقر؛ تحلیل زبان قرآن؛ تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی/ مؤسسه حوزه ‌و ‌دانشگاه‏، 1383 ش.
27. سلیمانی امیری، عسکری؛ منطق و شناخت‌شناسی؛ چ2، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، 1393 ش.
28. شاکر،‌ محمدکاظم؛ مبانی و روش‌های تفسیری؛ قم: مرکز جهانی علوم اسلامی، 1381 ش.
29. علوی حسینی، ابوبکر بن عبد الرحمن؛ تحفة المحقق بشرح نظام المنطق؛ قاهره: المنار، 1330 ق.
30. علی­تبار فیروزجایی، رمضان؛ فهم دین؛ تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1390 ش.
31. فتح‌اللهی، ابراهیم؛ متدلوژی علوم قرآنی؛ چ2، تهران: دانشگاه امام صادق (ع)، 1389 ش.
32. فضل الله، مهدی؛ الشمسیة فی قواعد المنطقیة؛ بیروت: المرکز الثقافی العربی، 1998 م.
33. قائمی‌نیا،‌ علیرضا؛ «معرفت‌شناسی متن»؛‌ قبسات، ش12، 1378 ش.
34. قراملکی، احد فرامرز؛ روش‌شناسی مطالعات دینی؛ چ4، مشهد: انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 1378ش.
35. مطهری، مرتضی؛ مجموعه آثار؛ چ13، تهران: صدرا،‌ 1385 ش.
36. معرفت، محمدهادی؛ التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب؛ مشهد: الجامعة الرضویة للعلوم الاسلامیة، 1418 ق/1997م.
37. معلمی، حسن؛ درآمدی بر فلسفه اصول؛ قم: بوستان کتاب، 1389 ش.
38. نصیری، علی؛ «فلسفه علوم قرآنی»؛ قبسات، ش39-40، 1385 ش.
39. نکونام، جعفر؛ روش تحقیق با تأکید بر علوم اسلامی؛ چ5، قم: انتشارات دانشگاه قم، 1389 ش.
40. ولایى، عیسی‏؛ فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول‏؛ چ6، تهران: نشر نی‏، 1387 ش.