رفتارسازی زبان؛ رویکردی قرآنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور

2 عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی همکار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

نقش کنش‌های زبانی همچون گفتن و شنیدن به‌عنوان یکی از ساحت‌های کنشگری انسان، در سایر عملکردها و جهت‌گیری‌های عملی، از مسائل جدیدی است که قابل‌طرح و گسترش در اخلاق و علوم تربیتی است. این مسأله که به‌نوعی در معنا‌شناسیِ کاربردی نیز مطرح است، تاکنون با رویکردی قرآنی بررسی نشده است. نتایج تحقیقی موضوعی با تحلیلی معناشناختی و درون‌متنی در قرآن کریم، «رفتارسازی زبان» را مورد تأیید قرار می‌دهد. «تلازم و تناسب عملکردها و گفته‌ها»، «تقابل عملکردهای متناظر با گفتارهای متقابل»، «سبقت خوانش بر کنش»، «نهی از یک قول برای جلوگیری از یک عملکرد»، «تعلیل عملکردها با گفتارها»، «تغییر رفتار به خاطر تغییر خوانش»، «تربیت زبانی برای تربیت عملی» و بالاخره «تثبیت گفتاری برای ثبات‌بخشی به عمل» از جمله عناوین مؤیدهای قرآنی بر رفتارسازی زبان است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Making- behavior of Language,A Quranic Approach

نویسندگان [English]

  • seyed mohammad ali alavi 1
  • mohammad sadegh jamshidi rad 1
  • mohammad ali lesani fesharaki 2
  • mohammad hasan saneipur 1
1 Lecturer ofQuran and Hadith Studies at Payame Noor university
2 Assistant professor of Quran and Hadith Studies at Azad Islami university
چکیده [English]

The role of lingual acts such as saying and listening –as one of the areas of human’s acting- in other practical orientations and actions is one of the new issues that can be raised and spread in Ethics and Educational Sciences. This issue, which can propose in functional Semantics also, has not been studied by a Qur’an approach yet. The results of thematic research and inner-texted analysis in Holy Quran, endorse the “making behavior of language". We can show some Quranic titles that endorse the making behavior of language." The correlation and proportion of acts and sayings"; "The contrast of functions pertaining to contrasting sayings"; "Priority of reading on action"; "Forbidding one saying for preventing one act; "causal analysis of acts by sayings"; "Changing behavior for the sake of changing the reading ";"lingual training in order to practical training and at last, "speech stabilization to stabilizing the act".

کلیدواژه‌ها [English]

  • Making Behavior
  • Lingual act
  • Lingual Education
  • Speech Stabilization
  • Holy Quran
- قرآن کریم.
- شریف رضی، محمد بن حسین؛ نهج‌البلاغة؛ به کوشش: صبحی صالح، قم: هجرت، 1414 ق.
1. آمدی، عبدالواحد بن محمد؛ غررالحکم و درر الکلم؛ به کوشش: سید مهدی رجایی، قم: دار الکتاب الاسلامی، 1410 ق.
2. ابن بابویه، محمد بن علی؛ من لایحضره الفقیه؛ به کوشش: علی‌اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1413 ق.
3. ــــــــــــــــــــ؛ عیون اخبار الرضا؛ ترجمه: غفاری و مستفید، تهران: صدوق، 1373 ش.
4. ابن شعبه، حسن بن علی؛ تحف العقول عن آل الرسول؛ به کوشش: علی‌اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1404 ق.
5. ابن عاشور، محمد بن طاهر؛ التحریر و التنویر؛ بی­جا: مؤسسة التاریخ، بی­تا.
6. ابن منظور، محمد بن مکرم؛ لسان العرب؛ بیروت: دار الفکر، 1414 ق.
7. بحرانی، هاشم بن سلیمان؛ البرهان فی تفسیر القرآن؛ تهران: بنیاد بعثت، 1416 ق.
8. ثعلبی، احمد بن محمد؛ الکشف و البیان عن تفسیر القرآن؛ بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1422 ق.
9. حویزی، عبدعلی بن جمعه؛ تفسیر نور الثقلین؛ به کوشش: سید هاشم رسولی، قم: اسماعیلیان، 1415ق.
10. درویش، محیی الدین؛ اعراب القرآن و بیانه؛ دمشق: دار الارشاد، 1415 ق.
11. راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ المفردات فی غریب القرآن؛ بی‌جا: دفتر نشر کتاب، 1404 ق.
12. زمخشری، محمود بن عمر؛ الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل؛ بیروت: دار الکتب العربی، 1407 ق.
13. ساجدی، ابوالفضل؛ «نظریه کنش گفتاری جان آستین و فهم زبان قرآن»؛ قبسات، ش25، 1381 ش.
14. شریف رضی، محمد بن حسین؛ تلخیص البیان عن مجازات القرآن؛ به کوشش: محمد عبدالغنی حسن، بیروت: دارالأضواء، بی­تا.
15. شبّر، سید عبدالله؛ تفسیر القرآن الکریم؛ قم: دار الهجرة، 1417 ق.
16. صانعی‌پور، محمدحسن؛ مبانی تحلیل کارگفتی در قرآن کریم؛ تهران: دانشگاه امام صادق(ع)، 1390 ش.
17. صفوی، کورش؛ درآمدی بر معنی‌شناسی؛ تهران: سوره مهر، 1387 ش.
18. طباطبایی، سید محمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1417 ق.
19. طبرسی، فضل بن حسن؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ تهران: ناصرخسرو، 1372 ش.
20. طبری، محمد بن جریر؛ جامع البیان فی تفسیر القرآن؛ بیروت: دار المعرفة، 1412 ق.
21. طنطاوی، محمد سید؛ التفسیر الوسیط للقرآن الکریم؛ قاهره: نهضة مصر، 1412 ق.
22. عبد الباقی، محمد فؤاد؛ المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم؛ تهران: اسلامی، 1374 ش.
23. علوی، سید محمدعلی؛ «زبان و تفکر، رویکردی قرآنی، تحلیلی معناشناختی»؛ پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن، دوره 5، ش1، 1395 ش.
24. ـــــــــــــــــ؛ «نقش زبان در اندیشه و عمل از دیدگاه قرآن کریم»؛ رساله دکتری تفسیر قرآن و متون اسلامی، مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور، 1396 ش.
25. فیض کاشانی، محمد بن شاه­مرتضی؛ الوافی؛ اصفهان: کتابخانه امیرالمؤمنین (ع)، 1406 ق.
26. ــــــــــــــــــــــــــــ؛ تفسیر الصافی؛ تهران: الصدر، 1415 ق.
27. قرشی، علی‌اکبر؛ قاموس قرآن؛ تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1371 ش.
28. قمی، علی بن ابراهیم؛ تفسیر قمی؛ به کوشش: سید طیب موسوی جزایری، قم: دار الکتاب، 1367 ش.
29. کلینی، محمد بن یعقوب؛ الکافی؛ تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1407 ق.
30. مصطفوی، حسن؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم؛ تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1360 ش.
31. مغنیه، محمدجواد؛ التفسیر الکاشف؛ تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1424 ق.
32. مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه؛ تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1374 ش.
33. نیشابوری، حسن بن محمد؛ غرائب القرآن و رغائب الفرقان؛ بیروت: دار الکتب العلمیة، 1416 ق.
34. لاند، نیک؛ زبان و تفکّر؛ ترجمه: داود کرمی. تهران: ساوالان، 1387 ش.
35. واحدی، علی بن احمد؛ اسباب نزول القرآن؛ به کوشش: کمال بسیونی زغلول، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1411 ق.
36. ویگوتسکی، لی­یف سیمونوویچ؛ تفکر و زبان؛ ترجمه: بهروز عزب­دفتری. تبریز: نیما، 1367 ش.
37. هاشمی، احمد؛ جواهر البلاغة؛ قم: مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، 1392 ش.