نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی، آمل، ایران
2 دانشجوی مقطع دکتری، گروه علوم قرآن و حدیث، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران.
چکیده
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
زبان از نگرگاه"توانش‌ارتباطی"هایمز، ابزارمؤثرجامعه‌شناختی است که ساخت‌های درون‌متنی، مؤلفه‌های اصلی آن‌را شکل‌می-دهد؛ درچنین خوانشی، کنش‌گفتمانی درمرکز ثقل کارکردهای توانش‌ارتباطی قرارمی‌گیرد. درگستره قرآن‌کریم، گونه‌های زمانی، مکانی، سببی واشتقاقیِ"مجازعقلی"در ردیف ساخت‌های زبانی پربسامد بوده که در زایش کارکردهای "ترغیبی"، "هشداردهی"، "عبرت‌آموزی" و.. نقش مهمی دارند. دراین‌میان علاقه"سببیت"-با حدود 60 آیه- با رویکردحقیقت‌انگاری، نقش یک رفتارِ گفتمانی را برعهده دارد. باتوجه به وظیفه‌مندی زبان در‌بافت فرهنگی-اجتماعی و درپی آن نقد رویکرد ظاهرگرایانه و ضرورت تفسیر ساختارمند از قرآن‌کریم، پژوهش حاضر برآن است با روش توصیفی-تحلیلی وکاربست نظریه"توانش‌ارتباطی" درعلاقه سببیه، به‌این سؤال پاسخ گوید که این‌کنش زبانی به‌چه بسامدی ازکارکردهای توانش‌ارتباطی وغنای فکری درتفسیر می‌پردازد. رهیافت‌های حاصل آنکه، علاقه سببیه، ساختار ادبیِ روشمند با کارکردهای "هشداردهی"، "فرازبانی"، "ترغیبی"و"برجسته‌سازی رفتاری"و...بوده که به‌اصالت واژگان قرآنی در ارائه مفاهیم عمیق اشاره دارد؛ مطالعه موردی گونه‌ی"علّی-معلولی"درمجازعقلی، ازمفهوم‌سازی آموزه‌های ارزشی، به‌تناسب بافت فرهنگی-اجتماعی مخاطبان سخن‌گفته وبا پیش‌بینی متغیرهای گوناگونِ حیات بشری، قابلیت تطبیق با زمانه را داراست.
کلیدواژه‌ها [English]
)