تأثیر داده‌های رجالی ابن نوح بر کتاب رجال نجاشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه الهیات، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

10.30512/kq.2024.21721.3903

چکیده

هدف: برای شناخت تاریخ تحولات و تغییرات حدیث امامیه، نیاز به بازنگری منابع متقدم مانند «رجال النجاشی» است. ابن نوح سیرافی یکی از تأثیرگذارترین مشایخ نجاشی است که بیش از همه، اسناد و اساتید قمی را برای انتقال طرق انتخاب کرده است. این پژوهش به تأثیر داده‌های رجالی ابن نوح بر کتاب رجال نجاشی می‌پردازد.
روش پژوهش: این پژوهش به روش تحلیلی – توصیفی و بر اساس منابع رجالی و تاریخی کهن سامان یافته است.
یافته‌ها: بررسی داده‌های رجالی نشان داد اساتید قمی ابن نوح مانند حسن بن حمزه علوی، اسناد خود را از قم در سده سوم و چهارم آموختند و به بغداد آوردند. پیش از این نسل، در سده سوم، علی بن ابراهیم قمی و ابن‌بطه قمی در قم منتشرکننده طرق کتاب‌های اصحاب ائمه بودند که آنها نیز خود از کوفه، این فهارس را وام گرفته بودند.
نتیجه‌گیری: تأثیر داده‌های رجالی ابن نوح در دو محور «راوی‌شناسی» و «کتاب‌شناسی» مشهود است که در هر محور به قضاوت راویان و کتاب‌های آنها پرداخته است. در مواردی، داوری درباره وضعیت رجالی خود راوی و توثیق و تضعیف بوده و گاهی طریق کتاب یا محتوای کتاب ارزیابی شده است. نجاشی بیشتر این اطلاعات رجالی را در محضر استاد خود، به صورت سماع و قرائت و گاه از راه دور با کتابت، وصیت و وجاده به دست آورده است. افزون بر این، کنیه مبهم و محل اختلاف «ابوالعباس» در رجال نجاشی، به احتمال زیاد به ابن نوح بازگشت دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The influence of Ibn Nuh's Rijali data on Najashi's Rijal

نویسنده [English]

  • Azam Farjami
Assistant Professor, Department of Theology, Faculty of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran.
چکیده [English]

In order to understand the history of developments and changes in Imamiyyah hadith, it is necessary to review the sources of the predecessors such as al-Rijal al-Najashi. One of the most influential Sheikhs of Najashi is Ibn Nuh Sirafi, who has chosen most of Qomi documents and scholars to transmit Toroq. His Qomi teachers, like Hasan bin Hamza Alavi, also learned their documents from Qom in the third and fourth centuries and brought them to Baghdad. Before this generation, in the 3rd century, Ali ibn Ibrahim Qomi and Ibn Bottah Qomi published some books on Companions of the Imams in Qom. They borrowed the indexes from Kufa. The influence of Ibn Nuh's Rijali data is evident in the two domains of "narrative" and "bibliography", each of which deals with judgments on narrators and their books. Sometimes judgment about the status of a narrator is confirmation or weakening, and sometimes it is evaluated through his book or its content. Most of the religious data are obtained by Najashi, in the presence of the teacher, in the form of listening and reading, and sometimes from a distance through writings, wills and wejada. Our findings showed that the vague title and Abul Abbas’s disagreement in al-Rijal al-Najashi are most likely attributable to Ibn Nuh.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shia hadith history
  • Al-Rajal Najashi
  • Ibn Nouh Sirafi
  • Hadith documents
  • Genealogical data
ابن طاووس، علی بن موسی. (1416). إقبال الأعمال. جواد قیومی (محقق)، مکتب الإعلام الإسلامی.
حکیم، حسن عیسی. (1435). الشیخ النجاشی: دراسة فی السیرة و العقیدة. أمانة العامة للعتبة الحسینیة المقدسة.
دریاب نجفی، محمود. (1413). مشیخه النجاشی. چاپخانه مهر.
شوشتری، محمدتقی. (1419). قاموس الرجال. مؤسسة النشر الاسلامی.
شهید ثانی، زین‌الدین بن علی. (1408). الرعایة فی علم الدرایة. عبدالحسین محمدعلی بقال (محقق)، مکتبة آیة الله مرعشی نجفی.
طاوسی ‌مسرور، سعید و جعفریان، رسول. (1397). بازپژوهی حیات علمی ابوالعباس نجاشی و بررسی وثاقت وی. کتاب قیم، 8(2)، پیاپی: 19، 339-366.
طوسی، محمد بن حسن. (1411). الغیبة. مؤسسة معارف اسلامی.
طوسی، محمد بن حسن. (1415). الرجال. جواد قیومی(محقق)، مؤسسة النشر الاسلامی.
طوسی، محمد بن حسن. (1417). الفهرست. جواد قیومی (محقق)، مؤسسة النشر الاسلامی.
فرجامی، اعظم؛ امامی، روناک و نریمانی، زهره. (1400). مصدریابی تطبیقی روایات «التبیان» طوسی در تفاسیر «المصابیح» وزیر مغربی و «جامع البیان» طبری، کتاب قیم، 11(1)، پیاپی: 24.  https://doi.org/10.30512/kq.2021.13191.2601
فرجامی، اعظم؛ مهدیان‌مهر، خدیجه و رحمتی، زهرا. (1400). تأثیر «حُمَید بن زیاد» بر انتقال حدیث راویان کوفی با تکیه بر الرجال نجاشی و الفهرست طوسی. مطالعات قرآن و حدیث، 15(1)، پیاپی: 29، 107-136.  https://doi.org/10.30497/qhs.2021.239024.3048
کلباسی، ابوالمعالی محمد بن محمدابراهیم. (1380). الرسائل الرجالیة. محمدحسین درایتی (محقق)، دار الحدیث.
مرهونی، مصطفی. (1401). ابن نوح سیرافی. میراث فرهیختگان.
نجاشی. احمد بن علی. (1416). الرجال. مؤسسة النشر الاسلامی.
نشوان بن سعید حمیرى. (1999). شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم. دار الفکر المعاصر.