جایگاه روایات سبب نزول، کارکردها و معیارهای نقد آنها در تفسیر «فی ظلال القرآن»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه بین المللی امام خمینی

چکیده

روایات و اخبار سبب نزول به مثابة جهت‌دهندة کار مفسّر در تعیین مراد خداوند از کلام اوست؛ زیرا در برخی موارد، معنای آیه از ساخت زبانی و ترکیبی و بافتی آن استخراج نمی‌شود، بلکه از معارف خارج از متن دینی طلب می‌شود. روشن است که میزان تکیّه بر سبب نزول در تفسیر از آیه‌‌ای به آیة دیگر و از مفسّری به مفسّری دیگر، متفاوت است؛ ازجمله این‌که برخلاف تفاسیر گذشته، در دوران معاصر نقش این روایات کم‌رنگ‌تر شده است.
این مقاله به بررسی «جایگاه روایات سبب نزول، کارکردها و معیارهای نقد آنها» در تفسیر فی ظلال القرآن که یکی از مهم‌ترین تفاسیر معاصر به حساب می‌آید، پرداخته است. پس از مطالعة کامل تفسیر، ابتدا، اطّلاعات جامع و کلّی دربارة جایگاه روایات سبب نزول و میزان بهره‌مندی و کیفیّت نقل آنها ارائه و سپس، به بیان کارکردهای آن روایات در تفسیر پرداخته شده است. بیان ملاک‌های نقد و تحلیل روایات سبب نزول از منظر سیّد قطب به همراه تحلیل انتقادی آن ملاک‌ها، آخرین بخش مقالة حاضر را تشکیل می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The status of Hadiths of asbab al-nozul, their functions and their evaluation's criteria in Tafsir "fi Zilal al-Quran"

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali Rezaee Kermani 1
  • Mohammad Moulavi 2
1 Associate professor at Theology Faculty of Ferdowsi University, Mashad.
2 Assistant professor at Internatinal University of Imam Khomeini.
چکیده [English]

Hadiths and narratives are as tools for understanding the purpose of the author of the text. That is because in some cases the meaning of a text cannot be derived from the structure of the text or its context and it should be grasped by outer grounds. It is evident that the extent a commentator uses of asbab al-Nuzul's hadiths differs as to the commentator and as to the different verses of the Quran. In recent times the use of this kind of hadith has been decreased.
This paper seeks to show the status, functions and critical criteria of Asbab al-Nuzul's Hadiths in a work titled "Fi zilal al-Quran" which is an important interpretation in recent days. After a full consideration of the book, the writer first collects all the information necessary for knowing the status of such Hadiths, their ways of being used and transmitted and then shows the functions of such Hadiths in the book. The last part of the paper is assigned to showing the criteria of criticism and analysis of asbab al-Nuzul's Hadiths from the point of view of Seyyed Qutb along with reviewing and rethinking these criteria.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interpretation
  • Tafsir
  • interpretative Hadiths
  • asbab al-Nuzul
  • Seyyed Qutb
  • Fi Zilal al Quran