بررسی و تحلیل مبانی رجالی محمدتقی مجلسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه اصفهان

2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان

چکیده

DOR: https://dorl.net/dor/20.1001.1.22516026.1399.10.22.16.9
مبانی رجالی به مجموعه باورها و اعتقاداتی اطلاق می‌شود که پایه و اساس نظرات رجال‌پژوه را تشکیل می‌دهد. بررسی مبانی هر یک از رجالیان در زمره تحقیقاتی است که می‌تواند افزون بر تنقیح مبانی، سبب روشن شدن سیر تاریخی و تحولات این علم نیز باشد. یکی از این عالمان اثرگذار در دوره صفویه، ملا محمدتقی مجلسی است که مبانی رجالی خود را ضمن دو شرح خود بر «من لایحضره الفقیه» و ذیل بررسی راویان، بیان کرده است. این مقاله با بررسی آراء رجالی مجلسی اول و باورهای بنیادین وی در این زمینه، در صدد بررسی مبانی‌ای است که وی بدانها تصریح داشته و یا در عمل و هنگام بررسی راویان، پیاده ساخته است. نتایج نشان می‌دهد مهم‌ترین مبنای رجالی مجلسی اول را می‌توان صحت کتب اربعه دانست که با اقامه برخی قرائن و ادله، در صدد اثبات آن برآمده است. «شهادت متن به صحت خبر»، «جبران ضعف سند با عمل اصحاب به مضمون حدیث»، «جبران ضعف سند به واسطه شهرت متن»، «عدم نیاز به ذکر سند در کتب مشهوره» و «شهرت راویان مجهول نزد متقدمان» از دیگر مبانی رجالی اوست.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of the foundations used by Mohammad Taqhi Majlesi to deal with Hadith quoters

نویسندگان [English]

  • Shariati 1
  • Seyed Mahdi Lotfi 2
1 PhD student of theology, Isfehan University
2 Associate prof. of Quran and Hadith sciences, Isfehan University
چکیده [English]

DOR: https://dorl.net/dor/20.1001.1.22516026.1399.10.22.16.9
The biographical data of Hadith quoters form a basis for a scholar to judge the veracity of Hadiths. The examination of the biographical foundations used by a scholar can not only polish those foundations but also shed light on the development of the task of judging Hadiths based on their quoters over time. A scholar of influence in this field is Mulla Mohammad Taqhi Majlesi, who lived in the Safavid time. He delineated his foundations for the study of traditionists in two annotations on the book Man La Yahzorol Faqhie and a survey of quoters. This research aims to evaluate Majlesi’s basic views on the science of judging quotations based on their quoters and the foundation of that science applied to his own works. As the results of the study show, the most important foundation used by Majlesi is the authenticity of the quartile Hadith books. By providing certain evidence and reasons, he sought to prove this authenticity. The other foundations based on which he judged the veracity of Hadiths are textual testimony to the truthfulness of Hadiths, the prophet’s companions’ acts as a compensation for the poor references of Hadiths, the reputation of the text as a compensation for the poor references of Hadiths, no need for references in well-known books, and the past reputation of presently unknown quoters.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Science of recognizing Hadith quoters
  • Foundations of Hadith quoter recognition
  • Quartite books
  • Mohammad Taqhi Majlesi
1. استادی، رضا؛  تحقیقی پیرامون کتاب فقه الرضا(ع)؛ بی‌جا: کنگره جهانی حضرت رضا (ع)، بی‌تا.
2. استرآبادی، محمد جعفر؛ لب اللباب فی علم الرجال؛ تهران: اسوه، ۱۳۸۸ ش.
3. افندی، ملا عبدالله؛ ریاض العلماء و حیاض الفضلاء؛ قم: خیام، ۱۴۰۱ ق.
4. امین، محسن؛ اعیان الشیعه؛ بیروت: دار التعارف، ۱۴۰۳ ق.
5. بهایی عاملی، محمد؛ (بی‌تا): مشرق الشمسین؛قم: منشورات مکتبة بصیرتی، بی‌تا.
6. بهجت پور، عبدالکریم؛ تفسیر تنزیلی: اصول، قواعد و فوائد؛ تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، تابستان 1392 ش.
7. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر؛ الرجال؛ چ 2، نجف: دار الذخائر، 1411ق.
8. خوانساری، میرزا محمدباقر؛ روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات؛ قم: اسماعیلیان، ۱۳۹۰ ش.
9. سجادی، احمد؛ میراث حوزه اصفهان؛ قم: الزهراء، ۱۳۸۷ ش.
10. شیخ انصاری، مرتضی؛ رسائل فقهیة؛ قم: المؤتمر العالمی بمناسبة الذکری المئویة الثانیة لمیلاد الشیخ الانصاری، ۱۴۱۴ ق.
11. صدوق، محمد بن علی؛ من ‌لا یحضره ‌الفقیه؛چ 2،  قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1413 ق.
12. طوسی، محمد بن حسن؛ تهذیب الاحکام؛چ 4، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1407 ق.
13. ـــــــــــــــــ؛ الفهرست؛قم: مکتبة المحقق الطباطبایی، 1420 ق.
14. عاملی، حسن بن زین‌الدین؛ معالم الدین و ملاذ المجتهدین؛ قم: مرکز النشر الاسلامی، 1418 ق.
15. عزیزی، حسین؛ نقد و بررسی منابع تاریخ فتوح در سه قرن اول هجری؛ قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۱ ش.
16. عمادی حائری، سید محمد؛ بازسازی متون کهن حدیثی؛ تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ۱۳۸۸ ش.
17. غفاری، علی‌اکبر؛ دراسات فی علم الدرایة؛ تهران: جامعة الامام الصادق(ع)، ۱۳۶۹ ش.
18. قاسمی، رحیم؛ محقق مجلسی؛ چ 1، قم: مجمع ذخائر اسلامی، ۱۳۹۳ش.
19. کاوند، علیرضا؛ «نظریه تعویض از دیدگاه شهید صدر»؛حدیث و اندیشه، شماره ۳، بهار و تابستان، ۱۳۸۶ ش.
20. کشی، محمد بن عمر؛  الرجال؛ مشهد: مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، چاپ اول، 1409ق.
21. کلبرگ، اتان؛ « الاصول الاربعمأة»؛ علوم حدیث، شماره ۱۷، ۱۳۷۹ ش.
22. کلینی، محمد بن یعقوب؛ الکافی؛چ 4، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1407 ق.
23. گزی برخواری، عبد الکریم؛ تذکرۀ القبور؛قم: کتابخانه آیۀ الله مرعشی، 1371ش.
24. لطفی، سیدمهدی؛ پژوهشی در مبانی و اصول دانش رجال؛ اصفهان: جهاد دانشگاهی دانشگاه اصفهان، ۱۳۹۴ ش.
25. مامقانی، عبدالله؛ مقباس الهدایة فی علم الدرایة؛ قم: مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، ۱۴۱۱ ق.
26. مجلسی، محمدباقر؛ بحار الانوار؛چ 2، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ ق.
27. مجلسی، محمدتقی؛ روضة المتقین؛چ 2، قم: کوشانپور، 1406 ق.
28. ــــــــــــــ؛  لوامع صاحبقرانی؛چ 2، قم: اسماعیلیان، 1414 ق.
29. مسعودی، عبد الهادی؛ «عرضه حدیث بر امامان، قسمت اول»، علوم حدیث، زمستان، شماره۶، ۱۳۷۶ ش.
30. ـــــــــــــــــ؛  «عرضه حدیث بر امامان، قسمت دوم»، علوم حدیث، شماره۹، پاییز ۱۳۷۷ ش.
31. _________________؛ الاسس الحدیثیه و الرجالیة عند العلامة الشیخ محمد تقی المجلسی؛ بی‌چا، قم: دار الحدیث.
32. منتظری، حسینعلی؛ المکاسب المحرمة؛قم: تفکر، ۱۴۱۵ ق.
33. مؤدب، سید رضا؛ مبانی تفسیر قرآن؛ قم: دانشگاه قم، ۱۳۸۶ ش.
34. نجاشی، احمد بن علی؛  الرجال؛چ 6، قم: موسسة النشر الاسلامی، 1365 ش.
35. نراقی، احمد؛ عوائد الایام؛قم: مرکز النشر التابع لمکتبة الاعلام الاسلامی، ۱۴۱۷ ق.
36. نوری، حسین؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل؛ قم: مؤسسه آل البیت(ع)، ۱۴۰۸ ق.
37. هادوی، مهدی؛ تحریر المقال فی کلیات علم الرجال؛ چ 2، قم: خرد، ۱۴۲۶ ق.