نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار دانشگاه میبد
2 استاد دانشگاه میبد
3 فارغ‌التحصیل دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه میبد
چکیده
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
DOR: https://dorl.net/dor/20.1001.1.22516026.1399.10.22.11.4
Scrutiny in the veracity of references ensures the degree of reliability of historical quotations and responds to dissident objections in that Shia Hadiths were without references until the 4th or the 5th century. Therefore, it is necessary to examine Shai books of Hadith compiled during the first three centuries A.H. in terms of the trend of development and the degree of referentiality of Hadiths. The results of the present study show that, out of 35 books of Hadith belonging to the first three centuries, only two (about 5.7%) lack references, two others (about 5.7%) have just a few references, nine books (25.7%) have references for most of their Hadiths, and the remaining 22 books (about 62.9%) have references for all the Hadiths in them. On this account, most or all the Hadiths contained in more than 88% of Shia books have references, regardless of the type of references and their authenticity. Moreover, the trend of Hadith development shows that the referencing of Shia Hadiths started in the mid first century of Islam and grew about the time of Imam Sadeqh (pbuh). Then, it experienced a relative decline about the time when Imam Reza (pbuh) lived. The idea of referencing was somehow encouraged by Imam Reza when he recited the ‘Selselatol Zahab’ Hadith. Shortly after, giving references to quotations gained a rise till it ideally resulted in the book “Qhorbol Asnad”.
کلیدواژه‌ها [English]
ـ صحیفه سجادیه، چ 2، ترجمه: فیض الإسلام، تهران: نشر فقیه، 1376 ش.
1. ابن اثیر جزری، مبارک بن محمد؛ النهایة فی غریب الحدیث و الاثر؛ قم: موسسه اسماعیلیان، 1367 ش.
2. ابن تیمیه، احمد؛ منهاج السنة النبویة؛ بیروت: دارالکتب العلمیة، بی‌تا.
3. ابن فارس، احمد؛ معجم مقاییس‌اللغة؛ قم: مکتبة الإعلام الإسلامی، 1404 ق.
4. ابن منظور، محمد بن مکرم؛ لسان العرب؛ بیروت: دار صادر، 1414 ق.
5. ابنا بسطام، عبد الله و حسین؛ طبّ الائمه (ع)؛ چ2، قم: دار الشریف الرضی، 1411 ق.
6. ابن‌عبدالبر، یوسف بن عبد الله؛ التمهید لما فی الموطا من المعانی و الاسانید؛ بیجا، بینا، 1387 ق.
7. ابوالحسینی، رحیم؛ عالمان شیعه؛ قم: نشر شیعه‌شناسی، 1384ش.
8. ازهری، محمد بن احمد؛ تهذیب اللغة؛ قاهره: المؤسسة المصریة العامة، ۱۹۶۴ م.
9. استادی، رضا، مقاله «تحلیل نسبة هذا الکتاب إلى الامام العسکری ع»، ضمیمه کتاب التفسیر المنسوب إلى الإمام الحسن العسکری ع، قم: مدرسه امام مهدی (عج)، 1409 ق.
10. اشعری قمی، احمد بن محمد؛ النوادر؛ قم: مدرسة الإمام المهدی (عج)، 1408 ق.
11. اعظمی، محمد مصطفی؛ دراسات فی الحدیث النبوی؛ بیروت: المکتب الاسلامی، 1400 ق.
12. امین، حسن؛ دائرة المعارف الاسلامیة الشیعیة؛ بیروت: دارالتعارف، ۱۴۲۲ ق.
13. آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن؛ الذریعة إلى تصانیف الشیعة؛ قم: اسماعیلیان، 1408 ق.
14. برقى، احمد بن محمد؛ المحاسن؛ چ2، قم: دارالکتب الاسلامیه، 1371 ق.
15. ثقفى، ابراهیم بن محمد؛ الغارات؛ تهران: انجمن آثار ملی، 1395 ق.
16. ح‍اف‍ظ م‍زی، یوسف بن عبدالرحمن؛ تهذیب الکمال؛ بیروت: م‍وس‍سة الرسالة، ۱۴۱۳ ق.
17. حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله؛ معرفة علوم الحدیث؛ بیروت: دارالکتب العلمیة، 1397 ق.
18. حسینی زبیدی، سید محمد مرتضی؛ تاج العروس من جواهر القاموس؛ بیروت: دارالفکر، 1414 ق.
19. حمیرى، عبدالله بن جعفر؛ قرب الاسناد؛ قم: مؤسسه آل البیت(ع)، 1413 ق.
20. خطیب بغدادی، احمد بن علی؛ الکفایة فی علم الروایة؛ بیروت: بینا، 1406 ق.
21. خویی، ابوالقاسم؛ معجم رجال الحدیث؛ قم: الثقافة الاسلامیة، 1413 ق.
22. داوری، مسلم؛ اصول علم الرجال بین النظریة و التطبیق؛ قم: نشر داوری، 1416 ق.
23. رامهرمزی، حسن بن عبدالرحمن؛ المحدث الفاصل بین الراوی والواعی؛ بیروت: دارالفکر، 1404 ق.
24. رحمتی، محمدکاظم؛ «نکاتی درباره کتاب قربالاسناد حمیری»؛ کتاب ماه دین، شماره 76-77، 382 ش.
25. زرسازان، عاطفه؛ «روش شیخ صدوق در کمال الدین و تمام النعمة»؛ حدیث‌پژوهی، شماره 9، 1392ش.
26. زرق‍انی، محمد بن ع‍ب‍دال‍ب‍اقی؛ شرح المواهب اللدنیة؛ قاهره: ال‍م‍طب‍ة الازه‍ری‍ة المصریة، ۱۳۲۵ ق.
27. زمخشری، محمود بن عمر؛ ربیع الابرار و نصوص الاخبار؛ بیروت: مؤسسة الاعلمی، 1992 م.
28. س‍ی‍وطی، عبدالرحمن بن اب‍ی ب‍ک‍ر؛ البلغة؛ بیجا، بینا، بی‌تا.
29. ـــــــــــــــــــــــــــ؛ تدریب الراوی فی شرح تقریب النواوی؛ دمشق: دارالکلم الطیب، ۱۴۲۶ ق.
30. ش‍ه‍ی‍د ث‍انی، زی‍ن‌ال‍دی‍ن بن علی؛ البدایة فی علم الدرایة؛ قم: انتشارات محلاتی، 1380 ش.
31. شیخ بهائی، محمد بن عبد الصمد؛ الوجیزة فی الدرایة؛ قم: نشر بصیرتی، 1390 ق.
32. صفار، محمد بن حسن؛ بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد (ص)؛ چ2، قم: مکتبة آیت الله مرعشی، 1404ق.
33. صحیفة الامام الرضا ع، ترجمه: علاء الدین حجازی، مشهد: کنگره جهانی امام رضاع، 1406 ق.
34. طبرسى، علی بن حسن؛ مشکاة الانوار فی غرر الاخبار؛ چ 2، نجف: المکتبة الحیدریة، 1385 ق.
35. طریحى، فخرالدین بن محمد؛ مجمع البحرین؛ تهران: کتابفروشی مرتضوی، 1375 ش.
36. طوسی، محمد بن حسن؛ رجال الطوسی؛ به کوشش جواد قیومی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۱۵ق.
37. ــــــــــــــــــ؛ فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الاصول؛ قم: مکتبة المحقق الطباطبائی، 1420 ق.
38. عبداللهی، صمد؛ «شیخ صدوق، معانی الاخبار و سبک مؤلف در نگارش آن»؛ شیعه‌شناسی، شماره20، ۱۳۸۶ ش.
39. عده‌ای از علماء؛ الاصول الستة عشر؛ قم: دارالحدیث، 1423 ق.
40. ــــــــــــــ؛ الاصول الستة عشر؛ قم: دارالشبستری، 1363 ش.
41. عریضی، علی بن جعفر؛ مسائل علیّ بن جعفر و مستدرکاتها؛ قم: مؤسسة آل البیت ع، 1409 ق.
42. علوانی، ایمان صالح؛ مصادر التلقی و اصول الاستدلال العقدیةعند الامامیة الاثنی عشریة؛ ریاض: دارالتدمریة، 1429 ق.
44. کوفی اهوازی، حسین بن سعید؛ الزهد؛ چ 2، قم: المطبعة العلمیة، 1402 ق.
45. ـــــــــــــــــــــــــ؛ مؤمن کیست؟ وظیفه‌اش چیست؟؛ ترجمه: عبدالله صالحی، قم: بیجا: 1386 ش.
46. کوفی، فرات بن ابراهیم؛ تفسیر فرات کوفی؛ به کوشش محمدکاظم محمودی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، 1410 ق.
47. لکنوی، محمد، ظفر الامانی فی مختصر الجرجانی، هند، جامعة الاسلامیة، بی تا.
48. مامقانی، عبدالله؛ مقباس الهدایة فی علم الدرایة؛ قم: دلیل ما، 1385 ش.
49. متقی هندی، علی بن حسام؛ کنز العمال؛ بیروت: مؤسسة الرسالة، 1401 ق.
50. مجلسی، محمدباقر؛ بحار الانوار؛ بیروت: داراحیاء التراث العربی، 1403 ق.
51. مسلم بن حجاج؛ الجامع الصحیح؛ ریاض: دار عالم الکتب، 1417 ق.
52. معارف، مجید؛ «احمد بن محمد بن خالد برقی در آیینه المحاسن»؛ لسان صدق، تابستان 1391 ش.
53. مفضل بن عمر؛ توحید المفضل؛ چ 3، قم: نشر داوری، بی‌تا.
54. مفید، محمد بن محمد؛ الامالی؛ قم: نشر کنگره شیخ مفید، 1413 ق.
55. منسوب به جعفر بن محمد (ع)؛ مصباح الشریعة و مفتاح الحقیقه؛ بیروت، اعلمی، 1400 ق.
56. منسوب به علی بن موسی الرضا(ع)؛ الفقه المنسوب إلی الامام الرضا ع؛ مشهد: بینا، 1406 ق.
57. ـــــــــــــــــــــــــــــ؛ طبّ الامام الرضا(ع)، قم، دار الخیام، 1402 ق.
58. مهریزی، مهدی؛ «کتاب‌شناسی توصیفی کتب حدیث شیعه»؛ علوم حدیث، شماره 8، 1388 ش.
59. موحدی محب، عبدالله؛ «نگاهی به تفسیر فرات کوفی»؛ آیینه پژوهش، شماره60، 1378 ش.
60. نجاشی، احمد بن علی؛ رجال النجاشی؛ قم: دفتر نشر اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1365 ش.
61. نوری، حسین؛ مستدرک الوسائل؛ قم: مؤسسة آل البیت (ع)، 1408 ق.
62. هلالی، سلیم بن قیس ؛ أسرار آل محمد؛ ترجمه: اسماعیل انصاری زنجانی، قم: نشر الهادی، 1416 ق.
)