بررسی زاویه دید در داستان حضرت مریم (س) بر اساس الگوی وجهی‌ ـ‌ روایی پاول سِیمْپْسُون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای دانشگاه الزهرا تهران

2 استادیار دانشگاه الزهرا تهران

3 دانشیار دانشگاه الزهرا تهران

چکیده

DOR: https://dorl.net/dor/20.1001.1.22516026.1399.10.22.4.7
در قرآن مجید از شخصیت‌های مختلفی سخن به میان آمده که یکی از آنها، حضرت مریم(س) است. هدف از این نوشتار، بررسی و تجزیه و تحلیل زبان‌شناختی زاویه دید در داستان مریم(س) بر اساس مدل پیشنهادی پاول سیمپسون است؛ زبان‌شناسی که در سبک‌شناسی، مؤلفه‌های دقیقی برای بررسی داستان ذکر کرده است. نتائج نشان از آن دارد که راوی در 29 مورد، از نوع سوم شخص بازتاب‌گر است و افکار، عقائد و احساسات و افعال شخصیت‌های داستان را شرح می‌دهد و در چهار مورد، راوی اول شخص و دخیل در داستان می‌باشد و به یاری شخصیت‌های داستان می‌آید. براساس محور دوم تقسیم‌بندی سیمپسون، وجهیت غالب در متن، مثبت است که نشان از دیدگاه قاطع و مطمئن راوی در مورد واقعیت توحید و اخلاص و نتایج و دستاوردهای ناب آن دارد. ابزارهای زبان‌شناختی به کار رفته در این وجه عبارتند از: فعل‌ها و واژه‌های مبنی بر وجهیت مثبت مثل فعل‌های دعایی، امری، ادات تأکید، جملات بیان‌کننده عقیده و جملات تعمیم‌دهنده. تفکر غالب در زبان متن روایی، بریدن حضرت مریم (س) از دنیا و پیوستن به ملکوت الهی و زندگی در محیط‌هایی مثل محراب و سرزمینی دور است که نشان از وابستگی شدید به خداوند، دل‌بریدن از غیر او و نیز معجزاتی که در اثر این ارتباط خالصانه اتفاق می‌افتد، دارد؛ هرچند در مواردی، وجهیت منفی از جانب برخی از شخصیت‌ها مانند قوم یهود، در زبان متن روایی قابل مشاهده است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A study of the point of view in the story of Mary the Virgin (pbuh) on the basis of the narrative-mood model proposed by Paul Simpson

نویسندگان [English]

  • Fatemehsadat Ziaraty 1
  • Mina Jigareh 2
  • Soheila Salahi Moghaddam 3
1 PhD student, Al-Zahra University
2 Assistant professor, Al-Zahra University
3 Associate professor, Al-Zahra University
چکیده [English]

DOR: https://dorl.net/dor/20.1001.1.22516026.1399.10.22.4.7
One of the figures mentioned in the Holy Quran is Mary (pbuh). The aim of this study is to conduct a linguistic analysis of the point of view in the story of Mary on the basis of the model proposed by Paul Simpson. Simpson is a linguist who has introduced accurate stylistic parameters for the analysis of narrative texts. As the results show, in the story of Mary, the narrator has used the third point of view in 29 cases to reflect the attitudes, emotions and acts of the figures in the story. In only four cases, however, the narrator involves himself in the story to help those figures by adopting the first point of view. With respect to this latter situation, which is based on Simpson classification, the dominant mood of the text is positive, which is suggestive of the firm and decisive position of the narrator in relation to such issues as monotheism and sincerity as well as their laudable outcomes. The linguistic devices employed to express such a mood include positive-mood verbs and lexical items such as verbs of address, imperative verbs, and elements of emphasis as well as declarative and generalizing sentences. The dominant concepts in that narrative text are Mary’s breaking up with this world, joining heavens and living in altars or faraway places. All these are the signs of her firm attachments to God and detachment from other than God. This sincere proximity to God forms a basis for a series of miracles that occur to her. In a few cases, however, some of the story characters, such as Jews, introduce certain instances of negative mood into the narrative language of the text.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Quran
  • The story of Mary (pbuh)
  • Paul Simpson’s model
  • Point of view
  • Narrative pattern
  • Mood
ـ قرآن کریم؛ترجمه حسین انصاریان، قم: اسوه، 1383 ش.
1. احمدی، بابک؛ ساختار و تأویل متن؛ چ2، تهران: نشر مرکز، 1372 ش.
2. افخمی، علی و علوی، فاطمه؛ «زبان‌شناسی روایت»؛ دانشکده علوم انسانی دانشگاه تهران، 1382 ش.
3. بستانی، محمود؛ جلوه‌های هنری داستانهای قرآنی؛ ترجمه: موسی دانش، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی، 1386 ش.
4. بی‌نیاز، فتح الله؛ درآمدی بر داستان‌نویسی و روایت‌شناسی؛ تهران: افراز، 1387 ش.
5. پاشایی، محمد؛ «بررسی روایت در رمان "چشم‌هایش" از دیدگاه ژرار ژنت»؛ زبان و ادب فارسی، 1394ش.
6. تودوروف، تزوتان؛ بوطیقای ساختارگرا؛ترجمه: محمد نبوی، تهران: نشر آگاه، 1382 ش.
7. تولان، مایکل؛ روایت‌شناسی، درآمدی بر زبانشناسی انتقادی؛ ترجمه: سیده فاطمه علوی و فاطمه نعمتی، تهران: سمت، 1386 ش.
8. جوادی آملی، عبد الله؛ سیره پیامبران در قرآن، به کوشش علی اسلامی، چ 5، قم: اسراء، 1389 ش.
9. حری، ابوالفضل؛ «مؤلفه‌های زمان و مکان روایی در قصص قرآنی»؛ ادب‌پژوهی، شماره 7 و 8، 1388ش.
10. حق‌شناس و خدیش، پگاه؛ «یافته‌های نو در ریخت‌شناسی افسانه‌های جادویی ایران»؛ مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، 1387، شماره 186، صص27-31.
11. خادمی، نرگس؛ «الگوی دیدگاه روایی سیمپسون در یک نگاه»؛ نقد ادبی، شماره 17، 1391 ش.
12. رنجبر، محمود و خائفی، عباس؛ «بررسیساختارعنصرزمانبراساسنظریهژرارژنتدرنمونه‌ایازداستانکوتاهدفاعمقدس»؛ ادبیات پایداری، شماره 5 و 6، 1390 ش.
13. طبرسی، فضل بن حسن؛ ‏مجمع البیان فى تفسیر القرآن‏؛ به کوشش محمدجواد بلاغی، چ3، انتشارات ناصر خسرو، تهران: 1372 ش.
14. فتوحی، محمود؛ سبک‌‌شناسی نظریه‌ها، رویکردها و روشها؛ تهران: سخن، 1392 ش.
15. مارتین، والاس؛ نظریه‌های روایت؛ ترجمه: محمد شهبا، تهران: هرمس، 1386 ش.
16. میرصادقی، جمال، عناصر داستان؛ تهران: نشر سخن، 1394 ش.
17. Simpson,Paul, Stylistics, A Resource book for students, London: routledge 2004.
18. ـــــــــــــــــــــــــــ, Language, Ideology and point of View, London: routledge, 1993.