نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار دانشگاه پیام نور
چکیده
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسنده [English]
نگاه علتشناسانه به رفتار مجرمانه، به دنبال شناسایی عوامل جرمزا مورد توجه جرمشناسان قرار گرفته است؛ برخی با رویکردی افراطی و به تبعیت از زیستشناسیجنایی، قائل به جبرگرایی زیستی در رفتار مجرمانه بوده و برخی با رویکردی تعادلگرا با الهام از زیستشناسیِاجتماعی، بزهکار را موجودی مختار اما با گرایشهای منحرفانه قلمداد کرده‌اند که تحت تأثیر شرایط محیطی، مرتکب جرم میشود. بررسی مضامین مندرج در نهجالبلاغه نشان میدهد قرنها پیش از شکلگیری جرمشناسیِ علمی، سبب‌شناسی رفتار مجرمانه به صورت همهجانبه مورد توجه امیرالمؤمنین(ع) قرار داشته است؛ به گونهای که مجموعهای از عوامل جرمزا را شناسایی و مفیدترین و کاربردیترین راهکارهای ریشهیابی رفتارهای مجرمانه را ارائهکردهاست. در این مقاله، با استفاده از روش اسنادی و تحلیل محتوا، عوامل جرمزا از دیدگاه حضرت علی(ع) مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که جرم، معلول عوامل مختلفی است؛ چنانچه علت یا علل آن پدید آید، جرم ناخواسته رخ میدهد. همچنین آموزههای نهجالبلاغه هر چند بر نقش عوامل زیستی، روانی و اجتماعی به عنوان عوامل زمینهساز جرم تأکید میکند؛ اما همواره انسان را در بینابین وادی جبر و اختیار تفسیر کرده و به هیچ روی از بزهکار به عنوان موجود اسیر سرنوشت محتوم خویش، یاد نکرده است. تحلیل این نگرشها میتواند در ارائه نظریات جدید جرمشناسی و راهکارهای نوین کاربردی پیشگیری از جرایم، مفید و مؤثر باشد.
کلیدواژه‌ها [English]
)