نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• سیدمحمود طیّب حسینی

استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

یکی از مفاهیم ارزشی و اخلاقی قرآن کریم خشیت از خدای متعال است. معمولاً، مفسّران و مترجمان، خشیت را به خوف تفسیر کرده و این دو واژه را مترادف پنداشته‌اند. پژوهندگاهی نیز بین آن دو واژه تفاوت‌هایی ذکر کرده­اند. در مقالة حاضر، پس از بحث در انکار ترادف این دو واژه، تفاوت‌هایی که بعضی از دانشمندان و مفسّران چون ابوهلال عسکری، محقّق طوسی و علّامة طباطبایی برای خوف و خشیت قائل شده­اند نیز در معرض نقد قرار گرفته است. همچنین، در ادامه، با معیار و مرجع قرار دادن قرآن کریم به عنوان یک منبع اصیل در معناشناسی کلمات و با دقّت در کاربردهای قرآنی این دو واژه، اثبات شده که: «خشیت» آن ترس ارادی است که از روی علم و معرفت همراه با تعظیم، در نفس آدمی ایجاد می‌شود و او را به فروتنی وا می­دارد؛ امّا «خوف» آن انفعال نفسانی و واکنش غریزی و طبیعی نفس انسانی یا حیوانی است که بر اثر انتظار فرارسیدن امری ناخوشایند یا از دست دادن امری خوشایند پدید می‌آید. یکی از اساسی­ترین کلیدهای استنباط تفاوت «خوف» و «خشیت» در کاربردهای قرآنی آن است که خوف ـ که امری طبیعی و غریزی است ـ در برابر غیر خدا به پیامبران نسبت داده شده، امّا هیچ‌گاه خشیت از غیر خدا به آنان نسبت داده نشده است.

کلیدواژه‌ها

• معناشناسی
• مفردات قرآن
• خشیت
• خوف
• ترادف در قرآن

عنوان مقاله [English]

A survey on the meaning of "Khashyat" (awe) and its difference from Fear

نویسنده [English]

• Seyyed mahmood Tayyeb Hosseini

Assistant Professor at Research Center of Hawzeh and Daneshgah.

چکیده [English]

Among the ethical concepts in the Quran one is the concept of "Khashyat" (awe) toward the God. Commentators and translators of the Quran usually consider the word "Khashyat" as a synonym of the word "fear". There are, of course, some commentators who have tried to make difference between these two terms. In this paper the author claims that these two terms have been used in the Quran in two different meanings and the kind of difference proposed by some writers as Abu Hilal Askari, Tusi, and tabatabaee is also criticized. The author by reference to the text of the Holy Quran and the usage of the terms "Khashyat" and "Khouf" in the Quran suggests that "Khashyat" is used for voluntary fear toward God. It comes from knowledge and is always with glorifying God and it makes the servant to humble before God. On the other side "Fear" is considered as a kind of reaction and not action; a reaction concerning losing what is pleasant or to what one expects to be unpleasant. Among the basic grounds for this distinction is the usage of these two words in the Quran. Fear is assigned to the prophets for other than God, but Awe is used just for the prophets before God and not other than God.

کلیدواژه‌ها [English]

• semantics
• single words of the Quran
• Awe (khashyat)
• fear (Khouf)
• synonyms in Quran