تحلیل و نقد کاربست قرآن در نقد حدیث در تفسیر «الفرقان»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه علوم ومعارف قرآن کریم

2 گروه زبان و ادبیات عرب، کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

چکیده

DOR: https://dorl.net/dor/20.1001.1.22516026.1399.10.23.5.0
شناخت و ارزیابی مبانی نقد حدیث به­ویژه در عرصه روایات تفسیری، خدمتی به علم تفسیر و حدیث بوده که در آن اصول سبکی نوین، معرفی و مورد ارزیابی و نقد قرار گرفته است تا دیگران در صورت الگوپذیری از این تفسیر، خطاها و کاستی‌های آن را جبران کنند. در این میان، تفسیر «الفرقان» به سبب رویکردهای خاص تفسیری و روایی که حاصل آن به ­طور عملی، اصالت دادن به قرآن و البته نفی نکردن حجیت سنت است، می‌تواند نمونه خوبی برای معرفی ارتباط قرآن و سنت باشد. در این پژوهش، با مطالعه و استخراج روایات موجود در تفسیر «الفرقان» و ارزیابی آنها از زاویه نقد حدیث با محوریت قرآن، به تبیین و نقد آراء مؤلف این تفسیر پرداخته شده است. مفسر در نقد احادیث و در روایات غیر معارض با قرآن، ابتدا کسب موافقت و وجود شبیه، شاهد و مصداق از قرآن و در مرحله بعد، مخالفت نداشتن با قرآن را کافی دانسته است. از دیدگاه وی، برخلاف روایات معارض که ضرورتاً موافقت در یکی از روایات متعارضین باید لحاظ گردد، ظاهر قرآن بر نص حدیث صحیح، ترجیح دارد و هنگام تعارض باید ظاهر قرآن را اخذ نمود. وی تخصیص یا تقیید نص و ظاهر قرآن را با سنّت قطعیّه نپذیرفته است. در مقاله به تفصیل، نقدهای وارد بر این دیدگاه ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A critical view of applying the Quran to evaluate Hadiths: A case study of Al-Forghan Interpretation

نویسندگان [English]

  • Zohreh Narimani 1
  • Jafar Firoozmandi 2
1 Assistant prof. University of Quranic Studies
2 Assistant prof. Dept. of Arabic Language and Literature, Islamic Azad University of Kermanshah
چکیده [English]

DOR: https://dorl.net/dor/20.1001.1.22516026.1399.10.23.5.0
The evaluative studies of the fundaments for the interpretation of Hadiths, especially interpretive ones, serve to promote the science of interpretation and Hadiths on the basis of modern stylistic principles. Such studies help to eliminate the mistakes made in interpretation or plug the gaps of the interpretations at hand. Al-Forghan is a good example of how the Quran can be used to interpret Hadiths and vice versa. This is owing to the use of specific interpretation techniques in which the Quran is viewed as the base while the validity of Hadiths is not ruled out. Hadiths, if not in contrast to the Quran, can be considered valid. In this case, they are interpreted on the basis of textual, conceptual and referential pieces of evidence derived from the Quran. According to the author of Al-Forghan Interpretation, once there are several incongruent Hadiths, firstly, there is just one of them to inevitable pick as correct and, secondly, the surface structure and the semantics of the Quran should be preferred to those of that Hadith. In other words, in the case of several contradictory Hadiths on one subject, it is the overt features of the Quran that should be relied on to make distinctions among those Hadiths. The author of Al-Forghan rejects the interpretation of the Quranic verses solely on the basis of valid views as stated in Hadiths. The present study partly seeks to criticize this approach.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Quran
  • Al-Forghan Interpretation
  • Interpretive Hadith
  • Criticism of Hadiths
ـ قرآن کریم.
1.آمدی، علی بن محمد؛ الاحکام فی اصول الاحکام؛ چ2، بیروت: المکتب الاسلامی، 1402 ق.
2.ابوریة، محمود؛ اضواء علی السنة المحمدیة؛ چ5، قم: نشر البطحاء، بی‌تا.
3.انصاری، مرتضی؛ فرائد الاصول؛ قم: مجمع الفکر الاسلامی، 1419 ق.
4.حر عاملی، محمد بن حسن؛ وسائل الشیعة؛ قم: مؤسسه آل البیت، 1409 ق.
5.خویی، ابوالقاسم؛ مصباح‌الاصول؛ چ5، قم: مکتبة الداوری، 1417 ق.
6.دارمی، عبدالله بن بهرام؛ السنن؛ دمشق: مطبعة الاعتدال، بی‌تا.
7.سبحانی، جعفر؛ الحدیث ‌النبوی بین الروایة و الدرایة؛ بیروت: دار الاضواء، 1405 ق.
8.سرخسی، ابوبکر محمد بن احمد؛ الاصول السرخسی؛ تحقیق: ابوالوفاء افغانی، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1414 ق.
9.شاطبی، ابو اسحاق؛ الموافقات فی اصول ‌الشریعة؛ تحقیق: عبدالله الدراز و عبدالسلام عبدالشافی محمد، بیروت: دارالکتب العلمیة، بی‌تا.
10.شیخ بهائی، محمد بن حسین؛ زبدة الاصول؛ قم: مرصاد، 1423 ق.
11.صادقی تهرانی، محمد؛ اصول الاستنباط؛ قم: جامعة علوم القرآن، 1431.
12.ـــــــــــــــــــــــ؛ الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنة المطهرة؛ قم: انتشارات فرهنگ اسلامی، 1365 ش.
13.طباطبایی، سیدمحمد حسین؛ ترجمه تفسیر المیزان؛ مترجم: سید محمد باقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1374 ش.
14.فخر رازی، محمد بن عمر؛ المحصول فی علم اصول الفقه؛ چ2، تحقیق: طه جابر فیاض علوانی، بیروت: مؤسسة­الرسالة، 1412 ق.
15.فیاض، محمد بن اسحاق؛ محاضرات فی الاصول الفقه (تقریرات درس آیت الله خویی)؛ چ2، قم: دارالهادی، 1410 ق.
16.کلینی، محمد بن یعقوب؛ اصول کافی؛ چ3، تحقیق: علی اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیة، 1388 ق.
17. مؤدب، سیدرضا و دلیر، محسن، «عرضه احادیث بر قرآن در تفاسیر البیان و المیزان با تأکید بر تفسیر 12 جزء نخست»، فصلنامه علمی تحقیقات علوم قرآن وحدیث، شماره 39، 1397، صص193-214.
18.مظفر، محمدرضا؛ اصول الفقه؛ قم: نشر دانش اسلامی، 1405 ق.
19.معرفت، محمد هادی؛ التفسیر الاثری الجامع؛ قم: انتشارات التمهید، 1425 ق.
20.نریمانی، زهره، حدیث در تفسیر الفرقان، تهران: آوای علی، 1396 ش.
21.نصیری، علی؛ روش شناسی نقد احادیث؛ قم: وحی وخرد، 1390 ش.