جایگاه حقوقی کفار غیر اهل کتاب از منظر قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 فارغ التحصیل دوره دکتری رشته حقوق عمومی دانشگاه تهران

2 عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

بدون شک بهترین راهنما برای شناخت جایگاه حقوقی در جامعه اسلامی، آیات قرآن کریم است. در تحقیق پیشِ ‌رو تلاش شده با بررسی دقیق آیاتی که به این موضوع مرتبط است ـ از قبیل آیات جهاد و آیات صفح و مدارا ـ وضعیت حقوقی دقیق این دسته از غیرمسلمانان در جامعه اسلامی تبیین شود. با تتبع دقیق در این آیات مشخص می‌شود خداوند متعال در قرآن کریم، میان آن دسته از غیر اهل کتابی که حاکمیت اسلام را نپذیرفته‌‌اند و به‌نوعی سر جنگ با آن و یا صد عن سبیل الله دارند و نیز آن دسته از غیر اهل کتابی که با مسلمانان بنای جنگ و تعدی ندارند، تفاوت قائل شده و برای دسته دوم، حق حیات و زندگی در پناه حکومت اسلامی با حقوق و تکالیف مشخص، قائل شده است. بنابراین، به نظر می‌رسد، «حربی» قلمداد کردن تمام و حکم به تخییر بین قتل و یا اسلام آوردن برای آنان، با دستورات قرآن کریم مطابقت ندارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Legal Status of non-Muslims Who Are not Part of the People of the Book, from the Perspective of Holy Quran

نویسندگان [English]

  • seyed mostafa mirmohammadi 1
  • firoz aslani 2
1 Assistant professor of Law at Meybod university, Meybod, Iran
2 Assistant Professor of Public Law at Tehran university, Tehran, Iran
چکیده [English]

Doubtless, the best guidance to know the legal status of non-Muslims who are not a part of the People of the Book in Islamic society is the verses of Holy Quran. In present research we have tried to clarify the exact legal status of this group of non-Muslims in Islamic society through  the precise analysis of the Quran verses related to this issue -like the verses about Jihad, forgiveness (Safh) and tolerance. Precise research about these verses shows that the Almighty God in Holy Quran has distinguished between two groups. Those non-Muslims who are not a part of the People of the Book and have not accepted the Islamic rule and are somehow in war with it or are obstacles on the Way of God. Moreover, those who are not in war with Muslims and have no enmity with them; for this second group Islam has considered the right of life and living under the Islamic rule according to certain rights and duties. Therefore it seems that to suppose all the non-Muslims who are not People of the Book as Harbi (hostile infidel), and decree to one of the alternatives, killing them or submitting them to Islam, does not conform to the commands of Holy Quran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Muslims who are not a part of the People of the Book
  • Holy Quran
  • Hostile Infidel (Harbi)
  • Jihad
  • Forgiveness
  • Islamic rule
- قرآن کریم
- نهج البلاغة؛ شریف رضی، محمد بن حسین، قم: انتشارات دار الهجرة، بی‏‏‏‏تا.
1. ابن بابویه، محمد بن علی؛ عیون اخبار الرضا (ع)؛ ترجمه: حمیدرضا مستفید، علی‌اکبر غفاری، تهران: نشر صدوق، 1372 ش.
2. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر؛ تفسیر القرآن العظیم؛ بیروت: دار المعرفة، 1412 ق.
3. ابوالفتوح رازی، حسین بن علی؛ روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن؛ مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، 1408 ق.
4. ارجینی، حسین؛ صلح و منازعه در روابط خارجی دولت اسلامی؛ قم: انتشارات موسسه امام خمینی(ره)، 1387 ش.
5. آصفی، محمدمهدی؛ کتاب الجهاد؛ قم: بوستان کتاب، 1421 ق.
6. آیتی، محمدرضا؛ تاریخ پیامبر اسلام؛ تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1378 ش.
7. تقی‌زاده اکبری، علی؛ قوانین و مقررات جنگ و صلح در اسلام؛ قم: نشر زمزم هدایت، 1386 ش.
8. جعفری، یعقوب؛ تفسیر کوثر؛ قم: نشر هجرت، 1381 ش.
9. جوادی آملی، عبدالله؛ روابط بین‌الملل در اسلام؛ قم: مرکز نشر اسراء، 1391 ش.
10. ___________؛ فلسفه حقوق بشر؛ قم: مرکز نشر اسراء، 1393 ش.
11. حسینی روحانی، محمدصادق؛ فقه الصادق؛ قم: دار الکتاب، 1413 ق.
12. حسینی شیرازی، سید محمد؛ الفقه؛ قم: نشر سیدالشهداء، 1405 ق.
13. حلی، حسن بن یوسف؛ تذکرة الفقهاء؛ تهران: مکتبة الرضویة لاحیاء الآثار الجعفریة، بی‌تا.
14. خامنه‌ای، سید علی؛ کاوشی در حکم فقهی صابئین؛ قم: مؤسسه دائرة‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت (ع)، 1417 ق.
15. خلاف، عبدالوهاب؛ السیاسة الشرعیة؛ بیروت: مؤسسة الرسالة، 1407 ق.
16. رشید رضا، محمد؛ تفسیر المنار؛ بیروت: دار المعرفة، 1342 ق.
17. زمخشری، جار الله محمود بن عمر؛ الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل؛ بیروت: دار الکتاب العربی، 1407 ق.
18. زید، مصطفی؛ النسخ فی القرآن الکریم: دراسة تشریعیة تاریخیة نقدیة؛ بیروت: دار الفکر، 1371 ق.
19. سبزواری، سید عبدالاعلی؛ مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام؛ قم: دار التفسیر، 1388 ش.
20. شافعی، محمد بن ادریس؛ کتاب الام؛ بیروت: دار الفکر، 1403 ق.
21. شمس‌الدین، محمدمهدی؛ الاجتماع السیاسی الاسلامی؛ قم: دارالثقافة للطباعة و النشر، 1410 ق.
22. _____________؛ جهاد الامة؛ بیروت: دارالعلم للملایین، 1997 م.
23. صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر؛ جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام؛ بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1410 ق.
24. طالقانی، سید محمود؛ پرتوی از قرآن؛ چ4، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1362 ش.
25. طباطبائی، سید محمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، 1417 ق.
26. طبرسی، فضل ‌بن حسن؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ چ3، تهران: انتشارات ناصرخسرو، 1372 ش.
27. طوسی، محمد بن ‌حسن؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ بیروت: مکتب الاعلام الاسلامی، 1409 ق.
28. _____________؛ الخلاف؛ قم: موسسة النشر الاسلامی، 1417 ق.
29. _____________؛ المبسوط فی فقه الامامیة؛ تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفری، 1387 ق.
30. _____________؛ النهایة؛ بیروت: دارالکتب العربی، بی‌تا.
31. عاملی، ابراهیم؛ تفسیر عاملی؛ تهران: کتاب‌فروشی صدوق، 1360 ش.
32. عیاشی، محمد بن مسعود؛ کتاب التفسیر (تفسیر عیاشی)؛ تهران: چاپخانه علمیه، 1380 ق.
33. فاضل مقداد، مقداد بن‌ عبدالله؛ کنز العرفان فی فقه القرآن؛ تهران: مجمع جهانی تقریب مذاهب، 1419 ق.
34. فیض کاشانی، ملا محسن؛ الاصفی فی تفسیر القرآن؛ قم: بوستان کتاب، 1378 ش.
35. قرائتی، محسن؛ تفسیر نور؛ چ11، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، 1383 ش.
36. قرشی بنابی، سید علی‌اکبر؛ تفسیر احسن الحدیث؛ تهران: بنیاد بعثت، 1377 ش.
37. قرطبی، محمد بن احمد؛ الجامع لاحکام القرآن؛ بیروت: مؤسسة التاریخ العربی، 1405 ق.
38. قطب راوندی، سعید بن هبة الله؛ فقه القرآن؛ قم: کتابخانه مرعشی، 1405 ق.
39. کلینی، محمد بن یعقوب؛ الکافی؛ تهران: نشر اسلامیه، 1362 ش.
40. مجلسی، محمدباقر؛ بحارالانوار؛ بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1403 ق.
41. مصباح، محمدتقی؛ جنگ و جهاد در قرآن؛ چ2، قم: موسسه امام خمینی، 1383 ش.
42. مطهری، مرتضی؛ مجموعه آثار شهید مطهری؛ تهران: انتشارات صدرا، 1389 ش.
43. مغنیه، محمدجواد؛ ترجمه تفسیر کاشف؛ ترجمه: موسی دانشی، قم: بوستان کتاب، 1378 ش.
44. مکارم شیرازی، ناصر؛ استفتائات جدید؛ قم: مدرسة الامام علی بن ابیطالب (ع)، 1427 ق.
45. _________؛ تفسیر نمونه؛ تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1374 ش.
46. _________، ناصر؛ شأن نزول آیات قرآن؛ قم: مدرسة الامام علی بن ابیطالب (ع)، 1385 ش.
47. _________؛ ناصر، پیام قرآن؛ تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1386 ش.
48. ورعی، سید جواد؛ مبانی فقهی جهاد؛ چ2، قم: بوستان کتاب، 1389 ش.