زبان قرآن از دیدگاه مولوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه قم رشته علوم قرآن و حدیث

2 دانشیار دانشکده الهیات دانشگاه قم

چکیده

زبان دین از جمله مباحث فلسفه دین و خاستگاه آن، نگاه نقادانه متفکران جهان غرب به متون مقدس است که با راه یافتن به جهان اسلام باعث پیدایش بحث زبان قرآن شد. با توجه به راه یافتن این نگاه نقادانه به جوامع اسلامی و قرآن، بحث از حقیقت زبان قرآن و دیدگاه متفکران اسلامی در این زمینه اهمیت پیدا می­کند.
در این مقاله پس از طرح سوالات اساسی زبان قرآن و بررسی مؤلفه­های آن در آثار مولوی جلال الدین بلخی، مشخص می­شود که زبان قرآن از دیدگاه او «زبانی تألیفی، معنادار، معرفت بخش و قاعده­مند» است؛ هر چند در برخی از تأویلات معرفت‌شناسانه خود، رویکردی ساختارشکن دارد. وی مفردات الفاظ قرآن را موضوع برای معانی عامه می­داند؛ از همین‌رو با استفاده از نظریه روح معنا، به تبیین آیات متشابه قرآن پرداخته و با گسترش این نظریه به دیگر آیات، به توسعه معانی و مصادیق آیات قرآن می­پردازد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Language of Quran from the Viewpoint of Rumi

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Ezzati Fordouei 1
  • mohammad hadi mofaeh 2
1 Ph.D. student of Quran and Hadith sciences in Qom university.
2 Associate professor of theology faculty in Qom university
چکیده [English]

The language of religion is among topics of the philosophy of religion and its origin is the critical thought of the western world thinkers on sacred texts that led to advent of the language of Quran through its entry to Islamic world. Considering the entrance of this critical viewpoint to Islamic societies and the Quran, discussion about the truth of language of Quran and the views of Islamic thinkers in this field become significant.
In this article, after designing basic questions about language of Quran and examining its components in the works of Rumi, it becomes clear that language of Quran is, from his point of view, a “combinatory, meaningful, cognitive and normative language”; though in some of his epistemological interpretations, he has a deconstructive approach. Rumi describes the Quranic words as created words for general meanings; hence, using the theory of spirit of meaning, he explains similar verses of Quran and by extending this theory to other verses, he develops the meanings and examples of Quranic verses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Language of Quran
  • Spirit of Meaning
  • Cognitive
  • Combinatory Language
  • Truth and Metonymy
  • Symbolic language

مراجع

- قرآن کریم
1. اخوان صراف، زهرا؛ «عرفی بودن زبان قرآن»؛ فصلنامه بینات، شماره42، تابستان 1383.
2. احسانی، کیوان؛ «بررسی تطبیقی دیدگاه­ها درباره آیات رجم شیاطین با شهاب­ها»؛ پژوهش­های تفسیر تطبیقی، شماره 4، 1395.
3. ابراهیمی، مهدی؛ «تأویل قرآن در مثنوی»؛ نشریه دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز، ش189، 1382.
4. جعفری، محمد تقی؛ تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی؛ تهران: انتشارات اسلامی، 1363 ش.
5. جوادی آملی، عبدالله؛ تسنیم تفسیر قرآن؛ قم: نشر اسراء، 1380 ش.
6. خویی، ابولقاسم؛ البیان فی تفسیر القرآن؛ قم: مؤسسه احیاء آثار آقای خویی، بی­تا.
7. رضایی اصفهانی، محمد علی؛ «قرآن و زبان نمادین»؛ فصلنامه آموزه­های قرآنی، ش12، زمستان1389.
8. راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ مفردات الفاظ قرآن؛ بیروت: دار القلم1412 ق.
9. زرین کوب، عبدالحسین؛ سر نی؛ چ11، تهران: انتشارات علمی، 1386 ش.
10. ــــ؛ بحر در کوزه؛ تهران: نشر سخن، 1372 ش.
11. سعیدی روشن، محمد باقر؛ تحلیل زبان قرآن؛ تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1383 ش.
12. سبزواری، ملا هادی؛ شرح مثنوی؛ تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد، 1374 ش.
13. ساجدی، ابوالفضل؛ زبان قرآن(با نگاهی به چالش­های کلامی تفسیر)؛ تهران: سمت، 1392 ش.
14. سنگری، محمدرضا؛ «نمادهای قرآنی در مثنوی»؛ آموزش معارف اسلامی، شماره 3، بهار1390.
15. شهیدی، جعفر؛ شرح مثنوی؛ تهران: انتشارات علمی فرهنگی، 1376 ش.
16. شاکر، محمدکاظم؛ «جستاری در زبان قرآن»؛ فصلنامه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، شماره24، تابستان1380.
17. فیاضی، غلامرضا؛ «چیستی معنا»؛ فصلنامه آیین حکمت، سال پنجم 1392.
18. مولوی، جلال الدین بلخی؛ متن کامل مثنوی معنوی؛ تهران: انتشارات پژوهش، 1375 ش.
19. ــــ؛ فیه ما فیه؛ به کوشش بدیع الزمان فروزانفر، 1378 ش.
20. ــــ؛ مجالس سبعه؛ استانبول: بی­نا، 1937 م.
21. مجلسی، محمد باقر؛ بحار الانوار؛ بیروت: دار احیاء التراث العربی؛ 1403 ق.
22. معرفت، محمد هادی؛ شبهات و ردود حول القرآن الکریم؛ چ 1، قم: التمهید،  1423 ق.
23. مطهری، مرتضی؛ آشنایی با قرآن؛ چ 17، قم: نشر صدرا، 1382 ش.
24. ــــ؛ مجموعه آثار؛ قم: صدرا، 1377 ش.
25. مصباح یزدی، محمدتقی؛ قرآن شناسی؛ قم: انتشارات مؤسسه امام خمینی، 1392 ش.
26. نقیب زاده، محمد؛ «قصص قرآن در آینه واقع نمایی»؛ فصلنامه معرفت، شماره 107، آبان 1385.
27. نثری، موسی؛ نثر و شرح مثنوی؛ تهران: انتشارات محمد رمضانی، بی­تا.
28. نصری، عبدالله؛ «مولوی و هرمنوتیک فلسفی»؛ متن پژوهی ادبی، شماره25، پاییز1384.
29. واعظ، بتول؛ «تاویل گرایی در اندیشه مولوی و غزالی»؛ حکمت و فلسفه، سال نهم، تابستان1392.
30. وکیل زاده، رحیم؛ « احکام فقهی در آینه مثنوی مولوی»؛ نشریه زبان و ادب فارسی دانشگاه تبریز، شماره220، زمستان1389.
دو فصلنامه کتاب قیم
دوره 8، شماره 18 - شماره پیاپی 18
فروردین 1397
صفحه 247-274

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 16 دی 1395
  • تاریخ بازنگری: 20 خرداد 1396
  • تاریخ پذیرش: 13 بهمن 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار