پژوهشی علمی و ادبی در واژه قرآنی «لجّه»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگاه خلیج فارس - بوشهر

چکیده

از میان نام‌های مختلف دریا در قرآن کریم یعنی «بحر، لُجّه و یمّ»، نام «لُجّه» با وزنی سنگین‌تر، کم‌ترین بسامد را دارد. این واژه در دو مورد، آن ‌هم در نقش وصفی و مفعولی، به‌عنوان اسم و اسم منسوب درباره قصر سلیمان و تشبیه اعمال کفار به‌کاررفته است. لجّه در اصطلاح علمی به «Pelagic zone» شهرت یافته است و از چندین لایه به نام‌های برلجّه، میان‌لجّه، ژرف‌لجّه، مُغاک و زیرمغاک تشکیل‌شده‌ است. عمق و میانه بودن، دو مؤلفه اصلی مفهوم «لجّه» در علم لغت و دریاشناسی است. طبقه‌بندی علمی «لجّه» و بیان تفاوت آوائی آن با «لجی»، برخی شبهات موجود در اختلافات تفسیری و ترجمه‌ای را برطرف می‌نماید.
 ترکیب‌های مختلف این واژه همچون ترکیب اضافی، وصفی و نسبی، پیوند مناسب و مستحکمی در امتداد و گستردگی لایه‌های مختلف تاریکی در سطوح مختلف دریا و لایه‌های زیرین، تا پهنه وسیعی از افق آسمان ایجاد کرده که در شکل چند نمودار به نمایش گذاشته ‌شده است. تصویرپردازی قرآن بر اساس نمادهای طبیعت ازجمله «لجّه دریا» جلوه‌ای زیبا از ترس، تاریکی و اضطراب و ناامیدی کفار و همچنین اعجاب و شگفتی ملکه سبأ را برای مخاطبین به نمایش می‌گذارد. نظام آوائی «لجّه» دلالت بر موضع میانی دهان و دلالت بر عمق و شدّت دارد و ناهمگونی نغمه آوائی را با احساسی نگران‌کننده و نفس‌گیر به مخاطب القاء می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Scientific and Literary Research on a Quranic Word: “Lojjah”

نویسنده [English]

  • Sayed heydar farᶜ shīrāzī
Associate professor of Arabic language and literature department in Persian Gulf university.
چکیده [English]

Among different names of sea in holy Quran, namely “bahr”, “lojjah” and “yamm”, the word “lojjah” with a heavier weight have the least frequency. In two cases of descriptive and objective role, “lojjah” has been applied to Solomon’s palace and simile for pagan’s deeds as name and attributed name. In scientific term, “lojjah” acquired reputation in “Pelagic zone” and include several layers, namely “beside-lojjah”, “middle-lojjah”, “deep-lojjah”, “abyss”, and “under-abyss”. Depth and mediate is two majors component of “lojjah” in linguistics and marine science. Scientific classification of “lojjah” and expression of it phonetic difference with “loji” can remove some existent questions and doubts in disagreements on interpretation and translation.
Different forms of this word like adduct, descriptive and relative composition have created a strong and appropriate connection between different layers of darkness in different levels of sea, underlying layers, and wide arena in the sky horizon which is represented in several tables. Quran’s portrayal based on symbols of nature including “lojjah of sea” represents beautiful look of fear, darkness, anxiety, pagan’s disappointment, and wonder of queen Saba. Phonetic system of lojjah implies middle position of mouth, depth, and intensity and also inducts heterogeneity of phonetic melody with a worrying and breathtaking feeling to audiences.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Terminology
  • Lojjah
  • Quran
  • Sea
  • Bahr
  • Science
  • Depth
- قرآن کریم
1. آیتی، عبد المحمد؛ ترجمه قرآن؛ تهران: انتشارات سروش، 1374 ش.
2. ابن جزری، امام محمد بن محمد؛ درآمدی بر علم تجوید؛ به کوشش: عبدالحسین البوّاب، ترجمه: ابوالفضل علامی ـ صفر سفیدرو، مؤسسه فرهنگی ـ انتشاراتی حضور، 1376 ش.
3. ابن جنی، عثمان بن جنی؛ الخصائص؛ به کوشش: عبدالحمید هنداوی، چ 3، بیروت: دار الکتب العلمیه، بی‌تا.
4. ابو الفتوح رازی، حسین بن علی؛ روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن؛ ج14، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی، 1408 ق.
5. انصاریان، حسین؛ ترجمه قرآن؛ قم: دار الأسوه، 1383 ش.
6. بازرگان؛ باد و باران در قرآن؛ به کوشش: سید محمدمهدی جعفری، 1353 ش.
7. تفتازانی، سعد الدین مسعود بن عمر؛ المطول شرح تلخیص المفتاح، مع حاشیة السید الشریف الجرجانی؛ به کوشش: احمد عزّو عنایة، دار الکوخ للطباعه والنشر، 1387 ش.
8. حسینی، شاه‌عبدالعظیمی، حسین بن احمد؛ تفسیر اثناعشری؛ ج9، تهران: انتشارات میقات، 1363 ش.
9. خسروی، میرزا خسروانی علیرضا؛ ترجمه قرآن؛ تهران: انتشارات اسلامیه، 1390 ش.
10. دهخدا، علی‌اکبر؛ لغت‌نامه دهخدا؛ چ2، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1377 ش.
11. دهلوی، شاه ولی‌الله؛ ترجمه قرآن؛ مدینه: ملک فهد لطباعة المصحف الشریف، 1417 ق.
12. الراغب الاصفهانی، حسین بن محمد؛ مفردات ألفاظ القرآن الکریم؛ بیروت: دار القلم، بی‌تا.
13. رهنما، زین‌العابدین؛ ترجمه و تفسیر رهنما؛ ج3، تهران: انتشارات کیهان، 1346 ش.
14. سکاکی، یوسف بن ابی بکر؛ مفتاح العلوم؛ به کوشش: عبدالحمید هنداوی، بیروت: دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
15. سیرافی، حسن بن عبدالله؛ شرح کتاب سیبویه؛ به کوشش: احمد حسن مهدلی، بیروت: دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
16. شعرانی، ابوالحسن؛ ترجمه قرآن؛ تهران: انتشارات اسلامیه، 1374 ش.
17. صفار زاده، طاهره؛ ترجمه قرآن؛ تهران: مؤسسه فرهنگی جهان رایانه کوثر، 1380 ش.
18. طباطبائی، محمدحسین؛ تفسیر المیزان؛ ج15، ترجمه موسوی همدانی، سید محمدباقر، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین علمیه قم، 1374 ش.
19. عاملی، ابراهیم؛ تفسیر عاملی؛ ج6، تهران: انتشارات صدوق، 1360 ش.
20. عباس حسن؛ النحو الوافی مع ربطه بالاسالییب الرفیعة والحیاة اللغویة المتجددة؛ چ2، تهران: چاپخانه ناصر خسرو، 1367 ش.
21. فراهیدی، خلیل بن احمد؛ العین؛ چ2، قم: نشر هجرت، بی‌تا.
22. فولادوند، محمدمهدی؛ ترجمه قرآن؛ تهران: دارالقرآن الکریم، 1415 ق.
23. قرائتی، محسن؛ تفسیر نور؛ تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، 1383 ش.
24. قمشه‌ای، الهی مهدی؛ ترجمه قرآن؛ قم: انتشارات فاطمه الزهراء، 1380 ش.
25. کاویانپور، احمد؛ ترجمه قرآن؛ تهران: سازمان چاپ و انتشارات اقبال، 1378 ش.
26. کریمی حسینی، سید عباس؛ تفسیر علیین؛ قم: انتشارات اسوه، 1382 ش.
27. گرمارودی، علی؛ ترجمه قرآن؛ تهران: انتشارات قدیانی، 1384 ش.
28. مبرد، محمد بن یزید؛ المقتضب؛ به کوشش: حسن حمد، بیروت: دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
29. مترجمان؛ ترجمه تفسیر طبری؛ ج5، تهران: انتشارات توس، 1356 ش.
30. مصطفوی، حسن؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم؛ چ3، بیروت: دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
31. مکارم شیرازی، ناصر؛ ترجمه قرآن؛ قم: دار القرآن الکریم، 1373 ش.
32. ــــ؛ تفسیر نمونه؛ ج5، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1374 ش.
33. میبدی، رشیدالدین، احمد بن ابی سعد؛ کشف‌الاسرار و عدة الابرار؛ ج6، تهران: انتشارات امیرکبیر، 1371 ش.
34. نجفی خمینی، محمدجواد؛ تفسیر آسان؛ تهران: انتشارات اسلامیه، 1398 ق.
35. یوسف موسی، حسین و عبد الفتاح الصعیدی؛ الافصاح فی فقه اللغة؛ ج2، چ4، مکتب الإعلام الاسلامی، 1410 ق.
36. Bhattacharyya, Rameswar; Dynamics of marine vehicles; New York [etc.]: John Wiley & Sons, 1978.
37. "Marine Zones ـ MarineBio.org"; MarineBio Conservation Society; Web. Accessed 8: 10 AM 12/26/2015. <http: //marinebio.org/oceans/marine ـ zones/>.
38. Pelagic; (n.d). Merriam ـ Webster Online. In Merriam ـ Webster; Retrieved December 21, 2015, from http: //www.merriamـ webster.com/dictionary/pelagic;
39. Pelagic Biome; Written by Jonas Stenstrom;  (2015/10/13) Retrieved December 23, 2015, from http: //www.untamedscience.com/biology/biomes/pelagicـ biome/
40. Pelagic Zone; (n.d).Encyclopaedia Britanica; Retrieved December 21, 2015, from http: //www.britannica.com/science/pelagicـzone.
41. World's Tallest Tsunami; Retrieved December 21, 2015, from http: //geology.com/records/biggest ـ tsunami.shtml