تحلیلی بر حقیقت انسان از رهگذر آیات و روایات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم اسلامی‌رضوی

2 دکترای رشته فلسفه و کلام و مدرس دانشگاه علوم اسلامی‌رضوی

چکیده

بررسی حقیقت انسان و شناخت آن، از مباحث مهمی است که در سعادت اخروی، در زندگی دنیوی و همچنین در فهم حقیقت معاد و کیفیت حشر نقش دارد. از دیرباز میان اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان، حقیقت و شخصیت اصلی انسان مورد بحث و گفتگو بوده و رویکردها و دیدگاه‌های گوناگونی ارائه شده است. از جمله مهمترین دیدگاه‌های ارائه شده از این قرار است: عَرَضی جسمانی، جوهر جسمانی مادی، جسم لطیف، مجموع نفس و بدن، نفس به‌تنهایی. هدف اصلی در این پژوهش، کشف حقیقت انسان از منظر آیات و روایات و نقد و بررسی دیدگاه‌های موجود در خصوص آیات و روایات مزبور است. این نوشتار با روش توصیفی– تحلیلی پس از طرح مسأله و بیان رویکردهای مختلف به‌عنوان درآمد، به تبیین حقیقت انسان در آیات و روایات پرداخته است. نتیجه‌ای که در پایان بدان دست یافتیم آن است که بنا بر آموزه‌های اسلامی، بسیاری از نظریات طرح شده باطل است و تنها برخی آن‌ها با آیات و روایات هماهنگ است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Human’s Truth through Verses and narrations

نویسندگان [English]

  • Sayyed Ali Delbari 1
  • Mohammad Isaac Arefi 2
1 Associate professor of Quran and Hadith sciences in Razavi Islamic sciences university
2 Graduate Ph.D degree of Philosophy and theology and teacher of Razavi Islamic sciences university
چکیده [English]

Human’ truth and its cognition is one of the important discussions that effects on bliss in life and hereafter, understanding of hereafter’s truth, and quality of gathering human in the day of resurrection. From a long time ago, truth of human has been discussed among Muslim and non-Muslim thinkers. “Physical accident”, “material physical substance”, “delicate material”, “both of self and body”, “self alone” are among the most significant viewpoints about the subject. Main purpose in this essay are discovery of human’s truth in the view of verses and narrations, and criticism and evaluation of existing views regarding to mentioned verses and narrations. At first by descriptive and analytical method, this article has expressed the issue and different approaches as an introduction, and then has clarified the human’s truth in verses and narrations. The result was that many views are false and just some of them are compatible with verses and narration, based on Islamic teachings.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Human’s truth
  • Self
  • Delicate material
  • Immaterial body

مراجع

-قرآن کریم.
1. ابن فارس، احمد بن فارس؛ معجم مقائیس اللغة؛ قم: انتشارات دفتر تبلیغات، 1404 ق.
2. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله؛ النفس من کتاب الشفاء؛ قم: المکتب الاعلام الاسلامی، 1375 ش.
3. ارسطو؛ درباره نفس؛ ترجمه: علیمرداد داودی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1349 ش.
4. افلاطون؛ دوره کامل آثار؛ ترجمه: محمدحسن لطفی، چ2، بی‌جا: انتشارات خوارزمی، 1367 ش.‌
5. افلوطین؛ اثولوجیا؛ ترجمه از یونانی به عربی: عبدالمسیح بن عبدالله، چ3، قم: انتشارات بیدار، 1413 ق.
6. افلوطین؛ تاسوعات؛ ترجمه از یونانی به عربی: فرید جبر، بیروت: مکتبة لبنان ناشرون، 1380 ش.
7. اکبری، رضا؛ جاودانگی؛ قم: بوستان کتاب، 1382 ش.
8. آمدی، عبدالواحد بن محمد؛ غررالحکم و درر الکلم؛ بی‌‌جا: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1377 ش.
9. تریک، راجر؛ انسان از دیدگاه متفکر؛ ترجمه: رضا بخشایش، تهران: پژوهشکده تعلیم و تربیت، 1382 ش.
10. تهرانی جواد؛ میزان المطالب؛ چ4، قم: مؤسسه در راه حق، 1374 ش.
11. جوادی آملی، عبدالله؛ تفسیر موضوعی قرآن کریم؛ قم: مرکز نشر اسراء، 1379 ش.
12. ــــ؛ تسنیم، تفسیر قرآن کریم؛ قم: مرکز نشر اسراء، 1384 ش.
13. علامه حلی، حسن بن یوسف؛ کشف الفوائد فی شرح قواعد العقائد؛ بیروت: دارالاضواء، 1413 ق.
14. ــــ؛ کشف المراد؛ قسمت الهیات، به کوشش: جعفر سبحانی، چ2، قم: مؤسسة الامام الصادق (ع)، 1382 ش.
15. سهروردی، یحیی بن حبش؛ مجموعه مصنفات؛ به کوشش: هانری کربن، چ3، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1380 ش.
16. فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله؛ اللوامع الالهیة فی مباحث الکلامیة؛ تبریز: بی‌نا، 1396 ق.
17. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم؛ الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة؛ بیروت: دار احیاء التراث، 1981 م.
18. صفار، محمد بن حسن؛ بصائر الدرجات فی فضائل آل‌محمد (ص)؛ چ2، قم: مکتبة آیة‌الله المرعشی النجفی، 1404 ق.
19. طباطبایی، سید محمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ قم: جامعه مدرسین، بی‌تا.
20. فخر رازی، محمد بن عمر؛ مفاتیح الغیب؛ چ3، بیروت: دار احیاء التراث العربى،1420 ق.
21. ــــ؛ الاربعین فی أصول الدین؛ پاکستان: دائرة‌المعارف فی غنمانیة، 1303 ق.
22. فخر رازی، محمد بن عمر؛ المطالب العالیة؛ به کوشش: احمد حجازی السقا، بیروت: دار الکتب العربی، 1407 ق.
23. فراهیدی، خلیل بن احمد؛ کتاب العین؛ چ2، قم: نشر هجرت، 1410 ‍ق.
24. گرامی، غلامحسین؛ انسان در اسلام؛ چ6، قم: دفتر نشر معارف، 1386 ش.
25. لاهیجی، عبدالرزاق؛ گوهر مراد؛ به کوشش: زین‌العابدین قربانی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد، 1372 ش.
26. مجلسی، محمدباقر؛ بحار الانوار؛ چ2، بیروت: مؤسسة الوفا، 1403 ق.
27. مروارید، حسنعلی؛ تنبیهات حول المبدأ و المعاد؛ مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی، 1416 ق.
دو فصلنامه کتاب قیم
دوره 7، شماره 16 - شماره پیاپی 16
بهار و تابستان 1396
صفحه 91-110

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 20 فروردین 1393
  • تاریخ بازنگری: 30 آبان 1395
  • تاریخ پذیرش: 30 بهمن 1395

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار