حسین براتی؛ سهیلا پیروزفر؛ مرتضی ایروانی نجفی
چکیده
در منابع روایی اهل سنت، گزارشهایی وجود دارد که نشان میدهد همه ساله پیامبر اکرم(ص) آن بخش از آیاتی که بر ایشان نازل شده بود را بر جبرئیل عرضه میکردند. در برخی دیگر از گزارشها این جبرئیل بود که ...
بیشتر
در منابع روایی اهل سنت، گزارشهایی وجود دارد که نشان میدهد همه ساله پیامبر اکرم(ص) آن بخش از آیاتی که بر ایشان نازل شده بود را بر جبرئیل عرضه میکردند. در برخی دیگر از گزارشها این جبرئیل بود که هر سال آیات نازله از قبل را برای پیامبر(ص) قرائت میکرد. موضوع «عرضه» قرآن توسط جبرئیل بر پیامبر(ص) و یا بالعکس، به خصوص در منابع اهل سنت ارتباط عمیقی با برخی از مباحث علوم قرآنی از جمله: قرائات، نسخالتلاوة، جمع قرآن توسط عثمان و... پیدا کرده و حتی برخی فضیلتها به برخی از افراد نسبت داده شده است. پیوند بحث عرضه با این مباحث، ضرورت بررسی آن را دو چندان میکند؛ اعتماد یا عدم اعتماد به این گزارشها میتواند در نوع نگاه ما به برخی از مباحث یادشده تأثیرگذار باشد و سرنوشت برخی از مسائل را بهتر روشن کند. نوشتار حاضر، کوششی تحلیلی-انتقادی در نقد و بررسی مسأله عرضه، جایگاه و تأثیر آن در حوزه برخی از مسائل علوم قرآنی است. نتایج نشان میدهد این مسأله، جایگاه خاصی در میان شیعه ندارد. روایت عرضه به دلیل ضعف سندی و اشکال در برخی از طرق نقل، قابل نقد بوده و بر فرض اعتماد به صدور آن، برداشتهای صورت گرفته و بعضی از مسائل گرهخورده با آن، درست به نظر نمیرسد.
