حامد مصطفوی فرد
چکیده
محمدامین استرآبادی در اوایل سده یازدهم مکتبی را بنا نهاد و عنوان «اخباری» را برای طرفدارن و هم‌‌فکرانش برگزید و به دلیل وجود گروهی همنام و نیز دارای عقایدی همسان در میان متقدمان، مکتب خود را مکتبی ...
بیشتر
محمدامین استرآبادی در اوایل سده یازدهم مکتبی را بنا نهاد و عنوان «اخباری» را برای طرفدارن و هم‌‌فکرانش برگزید و به دلیل وجود گروهی همنام و نیز دارای عقایدی همسان در میان متقدمان، مکتب خود را مکتبی دیرین دانست و شیوه خود را در مواجهه با سنت، منتسب به اخباریان متقدم امامیه کرد. فارغ از میزان صحت این مدعا و شباهت محدثان متقدم با مکتبی که وی بنا کرد،درباره تعریف اخباری و وجه تمایز آن با اصولی (پیروان مکتب اجتهاد)، آراء متعددی بیان شده که نگارنده با نقد و بررسی هر یک از آنها و بیان نقاط ضعف این دیدگاهها بر این عقیده است که برای تعریف مکتب اخباری‌گری به جای پرداختن به مؤلفههای فکری اخباری‌گری، باید انگیزه پیدایش این مکتب را در داخل تعریف لحاظ کرد تا بتوان پیروان این طیف را از اصولیان/ مجتهدان تمییز داد و لذا «اخباری‌گری اندیشهای است که سعی در تهذیب معارف شیعه از اندیشههای اصالتا سنی دارد.» و دو مبنای بنیادین اخباریها یعنی مبنای صدوری (نصگرایی افراطی) و مبنای دلالی (عقلگریزی افراطی)، هردو ریشه در تفکر «نفی سنیزدگی اندیشه امامیه» دارند و دیگر نظریاتی که در درون این مکتب تولید شدهاند، همگی زاییده همین الگوی کلان فکری هستند.
