نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فتحیه فتاحی زاده ¹
• مرضیه ذاکری ²
• حسین بخشعلی سلطانی ³

¹ استاد دانشگاه الزهرا (س)

² کارشناس ارشد علوم ‌قرآن‌و‌حدیث دانشگاه الزهرا (س)

³ دانشجوی کارشناسی ارشد علوم ارتباطات جمعی

چکیده

 قرآن کریم و اساساً هر متنی، محصول یک گفتمان است. تحلیل این گفتمان مؤید نقش‌آفرینی سه مؤلفه اصلی متن، مؤلف و مخاطب در خلق این گفتمان است؛ در عین اینکه تحلیل گفتمان از مؤلفه متن آغاز می‌‌شود، نیت‌مندی فرستنده (مؤلف) از شکل‌گیری این متن، اثرگذاری بر مخاطب (فهمنده‌مدار) در بالاترین سطح است. ازاین‌رو به‌موازات بهره‌گیری از زبان معیار در ارائه پیام‌های متن، از زبان خلاقانه استفاده می‌‌کند تا پیام را در سطحی مطلوب، برجسته ساخته و آن را با هدف رهنمون ساختن مخاطب به مشارکت در فهم و درک متن سامان‌دهی کند. پیام‌های به زبان معیار، سطح فهم تعبیریِ مخاطب را به سبب شناخت‌دهی و تغییر نگرش در او و پیام‌ها در قالب زبان تمثیل، سطح فهم تأویلیِ او را با هدف تغییر در رفتارش نشانه رفته است. به‌رغم غالبیت نقش زیبایی‌آفرینیِ متن قرآن (برجسته‌سازی) که مخاطب را به تکاپو وامی‌دارد تا بتواند با متن ارتباط برقرار سازد، موانع شخصیتی، معرفتی و فرهنگی- اجتماعی، مانع از آن می‌‌شوند که مخاطب، فعالانه در امر دریافت پیام شرکت کند. ازاین‌رو در مواجهه، درک و حفظ پیام، گزینشی عمل می‌‌کند.

کلیدواژه‌ها

• قرآن کریم
• تحلیل گفتمان
• متن
• برجسته‌سازی
• مخاطب
• موانع اثرپذیری

عنوان مقاله [English]

Explanation of Analysis of Relation between Text and Addressee in the Messages of Quran

نویسندگان [English]

• Fathiye Fattahi Zadeh ¹
• Marziye Zakeri ²
• Hossein Bakhsh-ali Sultan (Sultani) ³

¹ Professor in al-Zahra University.

² Master of Quran and Hadith sciences in al-Zahra University (corresponding author).

³ Master student of collective communication sciences.

چکیده [English]

Quran is outcome of a discourse. Analysis of this discourse confirms the role-play of three main components in creation of this discourse: text, author, and addressee; however discourse analysis starts from text component, purposefulness of transmitter (author) from creation of this text is effecting on addressee (who actively give and understand the message) in the highest level. Therefore, in parallel with benefiting from criterion language in presenting messages of text, it uses creative language for highlighting the message to a desirable level and organizes it for the purpose of guiding the addressee toward contribution to understanding and comprehension the text. Messages in the language of criterion aim interpretive understanding level of addressee due to the giving recognition and changing his view, and messages in the form of allegory language aim his metaphorical interpretation understanding level for the purpose of changing the his behavior. Despite predominance of beauty role of Quran’s text (highlighting) which motivates the addressee for the purpose of making relation with the text, characteristic, cognitive and cultural-social obstacles prevent the addressee to contribute actively in the receipt of message. Thus, in confronting the perception and recording the message, acts selective.

کلیدواژه‌ها [English]

• Holy Quran
• discourse analysis
• Text
• highlighting
• Addressee
• obstacles of impressionability