بررسی اعجاز قرآن کریم از دیدگاه شیخ مفید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری تفسیر دانشگاه قم

2 نویسنده مسئول

3 استادیار دانشگاه مازندران

چکیده

مسأله اعجاز قرآن کریم از مباحث مهم علوم قرآن است که از ابتدای نزول قرآن کریم تاکنون، مورد بحث دانشمندان قرار گرفته است. در این مقاله، تنها بر دیدگاه‌های شیخ مفید درباره اعجاز قرآن کریم تمرکز خواهیم نمود. اهمیّت اشاره به دیدگاه شیخ مفید از آن‌ روست که از یک طرف، به صراحت در آثارش، وجه اعجاز قرآن را در «صَرفه» می­داند؛ امّا از سوی دیگر، برخی از علما، باور به جنبه‌های اعجاز ادبی یعنی فصاحت و بلاغت را به شیخ مفید نسبت داده­اند. از آن رو که قول به صرفه، ناظر به اعجازی خارج از متن قرآن است امّا فصاحت و بلاغت مربوط به اعجاز درونی قرآن است، ظاهراً نمی‌توان میان این دو نظر، وجه جمعی یافت؛ این تفاوت، باعث شده آرای گوناگونی پیرامون دیدگاه شیخ مفید دربارة اعجاز پدید آید. در این مقاله، با کنار هم نهادن سخنان شیخ مفید، به این نتیجه دست یافتیم که وی هم به صرفه باور داشته است و در عین حال، به اعجاز درونی نیز گرایش داشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of the Miracle of The Holy Quran in the view of Sheikh Mofīd

نویسندگان [English]

  • Mohsen Jahandideh 1 2
  • Mohammad taghi Esmaielpoor 3
  • Seyyed Mohsen Mousavi 3
1 Phd student of Tafsir, Qom university.
2 Phd student of Tafsir, Qom university.
3 Assistant professor of Mazandaran university.
چکیده [English]

The miracle of The Holy Quran is an important issue of Quranic studies that as the beginning of the revelation of the Quran until now has been debated by scholars. In this article we only focus on the views of Sheikh Mofīd about the miracle of The Holy Quran. The view of Sheikh Mofīd is important, because he clearly considers Ṣarfah as the reason of The Holy Quran in his books, but some scholars attribute belief in aspects of miracle, namely eloquence (Fesāḥat) and expressiveness (belāqat), to Sheikh Mofīd. Because belief in Ṣarfah is about to inward miracle of Quran, but eloquence and expressiveness is about to outward aspect of its miracle. It seems that these two opinions could not be collected. This difference leads to creating various opinions regarding to Sheikh Mofīd’s views about miracle. In this article, by putting together the words of Sheikh Mofīd –that are among the books which are available for us today, we obtained that he believed in Ṣarfah, as well as his tending to inward miracle of The Holy Quran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Holy Quran
  • Miracle
  • Ṣarfah
  • Eloquence
  • Unseen Traditions
  • Sheikh Mofīd

مراجع

- قرآن کریم؛ ترجمه: محمّد مهدی فولادوند، تهران: دار القرآن الکریم، 1415 ق.
1. ابن فارس، أحمد؛ معجم المقاییس اللغة؛ قم: مکتب الاعلام الاسلامی، 1404 ق‏.
2. ابن منظور، محمّد بن مکرم؛‏ لسان العرب؛ چ3، بیروت: دار الفکر، 1414 ق.‏
3. ابوزهره، محمّد؛ معجزه بزرگ: پژوهشی در علوم قرآنی؛ ترجمه: محمود ذبیحی، مشهد: آستان قدس رضوی، ١٣٧٩ش.
4. توفیق الفکیکی؛ «اعجاز القرآن فی مذهب الشیعه الامامیه»؛ رسالة الاسلام، شماره3، 1370 ش.
5. خلیل بن أحمد فراهیدی؛ کتاب العین؛ قم‏: نشر هجرت‏، 1409 ق‏‏.
6. خوئی، ابوالقاسم؛ البیان فی تفسیر القرآن؛ بیروت: دار الزهراء للطباعة، 1395 ق.
7. راغب أصفهانى، حسین بن محمد؛ مفردات ألفاظ القرآن‏؛ بیروت: دار القلم، 1412 ق ‏.
8. طباطبایى، سیّدمحمّد حسین؛ المیزان فى تفسیر القرآن؛ قم: انتشارات اسلامی، 1417 ق.
9. طوسی، محمّد بن حسن؛ التبیان فى تفسیر القرآن؛ بیروت: دار احیاء التراث العربى، بی­تا.
10. قرشی بنایى، علی اکبر؛ قاموس قرآن‏؛ چ6، تهران‏: دار الکتب الاسلامیة، 1412 ق.
11. قطب الدین راوندی، سعید بن هبة الله‏؛ الخرائج و الجرائح‏؛ قم: مؤسسه امام مهدی (عج)‏، 1409 ق‏.
12. مجلسی، محمد باقر؛ بحار الانوار؛ چ2‏، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1403 ق‏.
13. مصطفوی، حسن‏؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‏؛ تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‏، 1368 ش‏.
14. معرفت، محمّد هادی؛ التمهید فی علوم القرآن؛ قم: مؤسسة النشر السلامی، 1416 ق
15. ــــ؛ تلخیص التمهید؛ قم: مؤسسة النشر السلامی، 1430 ق.
16. ــــ؛ «نقش آهنگ در تلاوت قرآن»؛ کیهان اندیشه، شماره 28، 1368 ش.
17. مفید، محمّد بن محمّد بن نعمان؛ المسائل العکبریة؛ قم: کنگره شیخ مفید، 1413 ق‏ «الف».‏
18. ــــ؛ النکت فی مقدمات الاصول من علم الکلام‏؛ قم: کنگره شیخ مفید، ‏1413 ق «ب».
19. ــــ؛ أوائل المقالات؛ قم: کنگره شیخ مفید‏، 1413 ق «ج».
20. ــــ؛ المسائل العکبریة؛ به کوشش فضل الله زنجانی، بیروت، دارالمفید، 1414 ق.
21. ــــ؛ ‏ترجمه ارشاد؛ ترجمه: محمّد باقر ساعدی، تهران‏: انتشارات اسلامیه‏، 1380 ش‏.
22. ــــ ؛ترجمه ارشاد؛ ترجمه:رسولی محلاتی؛ تهران: انتشارات اسلامیه، بی­تا.
23. مکدرموت، مارتین؛ اندیشه‏های کلامی شیخ مفید؛ ترجمه: احمد آرام، تهران: دانشگاه تهران، 1372 ش‏‏.
24. مؤدّب، سیّد رضا؛ اعجاز قرآن؛ چ2، قم: مرکز المصطفی،1390 .
دو فصلنامه کتاب قیم
دوره 5، شماره 13
ویزه علوم قرآن و حدیث
مهر 1394
صفحه 7-24

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 03 شهریور 1395
  • تاریخ پذیرش: 03 شهریور 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار