اثبات عصمت حضرت آدم(ع) بر اساس روش تفسیر قرآن به قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه الهیات، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

2 استاد کلام و حکمت، گروه کلام و حکمت، عضو هیئت علمی مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام، حوزه مشهد، مشهد، ایران

چکیده

عصمت حضرت آدم(ع) یکی از موضوعات چالشی در علوم تفسیر و کلام است به گونه‌ای که ظاهر آیات و روایات برای برخی موجب این تصور گردیده که حضرت آدم(ع) در زمان بی‌توجهی به نهی از شجره، معصیت کرده و از عصمت برخوردار نبوده است. این تحقیق با روش توصیفی ـ تحلیلی و با جمع‌آوری اطلاعات همراه با مقارنه آراء، در پی اثبات عصمت حضرت آدم(ع) از طریق روش تفسیر قرآن به قرآن است. بر این اساس، ابتدا آیات عام دال بر عصمت حضرت آدم(ع) بیان می­شود و آنگاه، ادله ارشادی بودن نهی از شجره که منافاتی با عصمت ندارد، بر مبنای روش تفسیر آیه به آیه تحلیل می‌گردد. در گام نهایی، واژگان موهم عدم عصمت حضرت آدم(ع) نیز، بر مبنای روش تفسیری گفته­شده تحلیل می­شوند. از جمله نتایج تحقیق اینکه اولاً، آیات ﴿لاَ یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ﴾ و ﴿فَیَنْسَخُ اللَّهُ مَا یُلْقِی الشَّیْطَانُ﴾ به طور عام، دال بر عصمت حضرت آدم(ع) هستند، ثانیاً، از میان دلایل ارشادی­ بودن نهی از شجره، تنها یک دلیل بر ارشادی بودن نهی دلالت ندارد و مابقی ادله، دلالتشان تام است و ثالثاً، بر اساس روش تفسیر قرآن به قرآن، هیچ­یک از واژگان «ظلم»، «عصیان»، «غوایت»، «توبه» و «خسارت» منافاتی با عصمت حضرت آدم(ع) ندارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Proving the infallibility of Hazrat Adam (pbuh) based on the method of interpreting the Qur'an to the Qur'an

نویسندگان [English]

  • MOHAMMAD DANESHNAHAD 1
  • mohammadhasan vakili 2
1 Assistant Professor, Department of Theology, Faculty of Humanities, Yasouj University, Yasouj, Iran
2 Professor of Kalam and Hikmat, Department of Kalam and Hikmat, Member of Faculty of Strategic Studies Institute of Islamic Sciences and Education, Mashhad District, Mashhad, Iran
چکیده [English]

The infallibility of Prophet Adam (pbuh) is one of the challenging topics in the sciences of interpretation and theology in such a way that the appearance of verses and narrations has caused some people to think that Prophet Adam (pbuh) disobeyed the prohibition of genealogy and did not have infallibility. . This research, with the method of collecting and analyzing information along with the comparison of votes, seeks to prove the infallibility of Hazrat Adam (pbuh) through the method of interpreting the Qur'an to the Qur'an. Based on this, first the general verses indicating the infallibility of Prophet Adam (pbuh) will be stated, and then the evidence of the prohibition of genealogy, which does not contradict with infallibility, will be analyzed based on the method of verse-by-verse interpretation. In the final step, the important words of the infallibility of Hazrat Adam (pbuh) are also analyzed based on the mentioned interpretation method. Among the results of its research that: 1- The verses "La Yanala Ahdi Al-Zalamiin" and "Fiansakhu Allah Ma Yulqi Al-Shaitan" generally indicate the infallibility of Prophet Adam (pbuh). 2- Among the reasons for the prohibition of genealogy, only one reason does not imply that the prohibition is directive, and the rest of the reasons are complete. 3- According to the method of interpretation of the Qur'an, none of the words oppression, rebellion, rebellion, repentance, and damage contradicts the infallibility of Adam (pbuh).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interpretation of the Qur'
  • an to the Qur'
  • an"
  • Instructive order"
  • Infallibility of Hazrat Adam (pbuh)"
  • Oppression"
  • Abandoning the first"
  • Repentance"
  • "
  • Satan"

مراجع

  1. ـ قرآن کریم.ترجمه آدینه‏وند لرستانى، محمدرضا، تهران: اسوه،1377.

    1. ابنبابویه، محمد بن على؛ عیون أخبار الرضا(ع)‏؛ تهران: جهان، 1378ق‏.
    2. ابن فارس، احمد؛‌ معجم مقائیس اللغة؛‌ قم: دفتر تبلیغات اسلامى، 1404ق‌.
    3. ابن منظور، محمد بن مکرم؛‌ لسان العرب؛‌ بیروت: دار الفکر، 1414ق.
    4. اسدی، علی؛ «نقد دیدگاه مفسران درباره ماهیت نافرمانی حضرت آدم(ع)»؛ پژوهش­های قرآنی، شماره 2، 1396ش، صص 30-57.
    5. بحرانى، سید هاشم؛ البرهان فی تفسیر القرآن‏؛ قم: مؤسسة البعثة، 1374ش.‏
    6. برقى، احمد بن محمد؛ المحاسن‏؛ قم: دار الکتب الإسلامیة، 1371ق.
    7. راغب‌ اصفهانى، حسین بن محمد؛‌ مفردات ألفاظ القرآن؛‌ لبنان: دار العلم، 1412ق.
    8. زمانی، محمدهاشم؛ «عصمت آدم در ترازوی نقد»؛ پژوهشهای قرآنی، شماره 56، 1387ش، صص 128-155.
    9. جوادی آملی، عبدالله؛ تفسیر تسنیم؛ قم: مؤسسه اسراء، 1378ش.
    10. حمیرى، نشوان بن سعید؛ ‌شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم؛‌ بیروت: دار الفکر، 1420ق.
    11. سبحانی، جعفر؛ آیات مشکله قرآن؛ قم: مؤسسه امام صادق(ع)، 1433ق.
    12. طباطبایى، سیدمحمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن‏؛ قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1374ش.
    13. کلینى، محمد بن یعقوب؛ الکافی؛ تهران: دار الکتب الإسلامیة، ‏1407ق.
    14. فیض کاشانى، محمد محسن؛‏ تفسیر الصافی؛ تهران: مکتبه الصدر، 1415ق.
    15. فیومى، احمد بن محمد؛ المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی‌؛ قم: منشورات دار الرضی، 1403ق‌.
    16. مجلسى، محمدباقر؛ بحار الأنوار؛ بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1403ق.‏
    17. ـــــــــــــــــــــ؛ ‏مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول‏؛ تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1404ق.
    18. مصباح یزدی، محمدتقی؛ راه و راهنماشناسی؛ قم: مؤسسه امام خمینی(ره)، بی­تا.
    19. مصطفوى، حسن؛‌ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم؛‌ تهران: مرکز الکتاب، 1402ق.
    20. مظفر، محمدرضا؛ المنطق؛ قم: اسماعیلیان، 1357ق.
    21. هاشمى خویى، میرزا حبیب الله؛ منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة؛ تهران: مکتبة الإسلامیة، 1400ق.
دو فصلنامه کتاب قیم
دوره 13، شماره 29
مهر 1402
صفحه 87-105

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 28 تیر 1401
  • تاریخ بازنگری: 07 اردیبهشت 1402
  • تاریخ پذیرش: 04 تیر 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار