ریشه‌شناسی واژه قرآنی «تسبیح» و تبیین ارتباط آن با ماده «سبح»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، تهران: ایران

2 استاد گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، تهران: ایران

10.30512/kq.2022.18899.3495

چکیده

مفهوم تسبیح، یکی از مهمترین اذکار در نزد مسلمانان است و در قرآن کریم و فرهنگ اسلامی، بسیار به آن توجه شده و هر صبح و شام، چه در وقت عبادت و چه اوقات دیگر، ورد زبان مسلمانان گشته است. تسبیح با آنکه از ماده ثلاثی سبح ساخت یافته، اما تاکنون تبیینی ریشه‌شناختی از ارتباط آن با ماده سبح ارائه نشده است. این نگاشته بنا دارد با استفاده از روش ریشه‌شناسی، ابتدا معانی ماده سبح و واژه تسبیح را در زبان‌های سامی کشف کرده، سپس بر اساس رویکرد معناشناسی تاریخی، مراحل تطور این واژه را تبیین نماید. در پایان این پژوهش به این نتیجه دست یافت که ماده سبح ابتدا به معنای «گستردن» بوده، سپس از آن معنای «ارتقا، شکوه و جلال» ساخته شده، و در نهایت معنای «با شکوه دانستن» یا «ستایش» در باب تفعیل ساخت یافته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Etymology of the Quranic Word "tasbiḥ" and Explaining the Relation of it to the Root SBḤ

نویسندگان [English]

  • Nosrat Nilsaz 1
  • Nahla Gharavi Naeeni 2
1 Department of Quran and Hadith Sciences, Tarbiat Modares University, Tehran: Iran.
2 Department of Quran and Hadith Studies, Tarbiat Modares University, Tehran: Iran
چکیده [English]

مفهوم تسبیح، یکی از مهمترین اذکار در نزد مسلمانان است و در قرآن کریم و فرهنگ اسلامی، بسیار به آن توجه شده و هر صبح و شام، چه در وقت عبادت و چه اوقات دیگر، ورد زبان مسلمانان گشته است. تسبیح با آنکه از ماده ثلاثی سبح ساخت یافته، اما تاکنون تبیینی ریشه‌شناختی از ارتباط آن با ماده سبح ارائه نشده است. این نگاشته بنا دارد با استفاده از روش ریشه‌شناسی، ابتدا معانی ماده سبح و واژه تسبیح را در زبان‌های سامی کشف کرده، سپس بر اساس رویکرد معناشناسی تاریخی، مراحل تطور این واژه را تبیین نماید. در پایان این پژوهش به این نتیجه دست یافت که ماده سبح ابتدا به معنای «گستردن» بوده، سپس از آن معنای «ارتقا، شکوه و جلال» ساخته شده، و در نهایت معنای «با شکوه دانستن» یا «ستایش» در باب تفعیل ساخت یافته است.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Holy Quran
  • Tasbiḥ
  • the Root SBḤ
  • Etymology
  • Semitic Languages

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 12 اسفند 1402
  • تاریخ دریافت: 02 شهریور 1401
  • تاریخ بازنگری: 16 مهر 1401
  • تاریخ پذیرش: 04 آبان 1401