نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد علی حیدری مزرعه آخوند ¹
• سید احمد موسوی ²
• مهدی اسماعیل پور ¹

¹ استادیار دانشکده الهیات دانشگاه یزد

² مربی دانشکده الهیات دانشگاه یزد

چکیده

در معنا و مفهوم عبارت­های «حَقٌّ» و«حَقٌّ مَعْلُومٌ» به ترتیب در آیه­های ﴿وَ فی‏ أَمْوالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ﴾(ذاریات: 51/ 19)و ﴿وَ الَّذِینَ فِی أَمْوالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ﴾ (معارج: 70/ 24) بین مفسران اختلاف است. برخی با استناد به لفظ «مَعْلُومٌ» و تطبیق آن با حدّ نصاب زکات و ذکر این دو آیه به همراه نماز، آن را به زکات واجب و شرعی تفسیر نموده و از آنجایی‌که سوره ذاریات و معارج، سوره­هایی مکّی هستند و تشریعِ زکاتِ واجب، در مدینه بوده­ است، به منظور حل این تعارضات، آن را در ردیف آیات مستثنی و نسخ شده با آیه زکاتِ نازل‌شده در مدینه دانسته­اند. در این پژوهش با بررسی لفظ «مَعْلُومٌ» و ارتباطش با حدّ نصاب زکات و ارتباط زکات و نماز و نقد و بررسی مستثنی و منسوخ دانستن این آیات، نتیجه گرفته می­شود که عبارت­های «حَقٌّ» و «حَقٌّ مَعْلُوم» در این دو سوره، بر زکات واجب و شرعی دلالت ندارد؛ بلکه بر صدقه و کمک مالی دلالت دارد. در اثبات این مدّعا، از سیاق آیات قرآن، روایت­های معصومان (ع) و معناشناسی دو لفظ سائل و محروم و مصادیق مصرف زکات واجب و شرعی و مصادیق مصرف «حَقٌّ مَعْلُومٌ» بهره­ گرفته شده است.
 

کلیدواژه‌ها

• حق معلوم
• زکات
• صدقه
• تفسیر
• آیه 24 معارج
• آیه 19 ذاریات

موضوعات

• قرآن و حدیث

عنوان مقاله [English]

Examining the concept of "Right and Disadvantaged" in verses 19 / Zariat and 24 /maarej

نویسندگان [English]

• Mohammad ali Headari mazrae akhond ¹
• ahmad mousavi ²
• mahdi esmailpoor ¹

¹ Assistant Professor, Faculty of Theology, Yazd University

² Instructor of the Faculty of Theology, Yazd University

چکیده [English]

In the meaning of the terms "right" and "right to know" in verses, respectively"And Phi Amulahm Hagh Lassilah and Al-Mohrhum" (al-Dharit / 19) and "and al-zinif al-mohawlm al-Haq al-wa'il al-al-moharum" (al-mi'arj / 24)There is a difference between the commentators. Some interpret it as "obligatory" and adapting it to the minimum amount of zakat and mentioning these two verses along with prayers, and it is necessary to interpret the obligatory and sacred zakat. Since the Qur'a of Zariyat and the wisdom of Zakari are obligatory in Zakat Medina has beenIn order to resolve the conflict, it is mentioned in the row of exemplary verses and verses with the Zakat verses revealed in Medina.In this study, by examining the word "known" and its relation to the limits of the zakat, the relation between zakat and prayer, and the review and exclusion of these verses, it has been concluded that the terms "right" and "right to know" in these two surahs Does not imply on obligatory and sacred zakat;These terms refer to charity and donation.

کلیدواژه‌ها [English]

• Right and Disadvantaged
• zakat
• sael