نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز، گروه علوم قرآن و حدیث
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسنده [English]
Commentators on the Quran have long understood the importance of narratives of the cause of revelation in understanding the Qur'an correctly and the damages to it, and have made but little criticism of it in addition to taking advantage of this scholarly legacy in interpretation.
Particularly when several different statuses of a revelation are mentioned for a verse or sura, which can lead to severe anxiety in the correct understanding of the verse or sura. Among these is Surah al-Ghadr, for which the dignity of it numerous descendants with different documentary and textual statuses is mentioned but without any critique.
In this paper, using descriptive analytical method and library data collection using . digital and written sources, we try to answer the following questions by reviewing the dignity of Surat al-Ghadr: How valid are they in terms of text and document? What are the conflicts between these dignities? Which of the following could be the true descent of Surat al-Ghadr? The result of this research makes it clear that the narratives of the descending dignity of Sura al-Ghadr, each with poor documentation and controversial themes, have irreconcilable conflicts with each other.
کلیدواژه‌ها [English]
- قرآن کریم؛ ترجمه: محمدمهدی فولادوند، تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، 1418ق.
- صحیفه سجادیه؛ به کوشش: عبد الرحیم افشاری زنجانی، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، 1363ش.
1. ابن ابی حاتم، عبدالرحمن بن محمد؛ الجرح والتعدیل؛ بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1371ق.
2. ــــــــــ؛ تفسیر القرآن العظیم؛ به کوشش: أسعد محمد طیب، چ3، عربستان: مکتبة نزار مصطفی الباز، 1419ق.
3. ابن اثیر، علی بن محمد؛ الکامل فی التاریخ؛ بیروت: دار صادر- دار بیروت، 1966م.
4. ابن جزی، محمد بن احمد؛ التسهیل لعلوم التنزیل؛ چ4، بیروت: دار الکتاب العربی، 1403ق.
5. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی؛ زاد المسیر فی علم التفسیر؛ به کوشش: محمد بن عبد الرحمن عبدالله، بیروت: دار الفکر، 1407ق.
6. ابن حبان، محمد بن احمد؛ الثقات؛ حیدرآباد دکن هند: مؤسسة الکتب الثقافیة، 1393ق.
7. ابن حجر، احمد بن علی؛ لسان المیزان؛ چ2، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1390ق.
8. ابن عساکر، علی بن حسن؛ تاریخ مدینة دمشق؛ به کوشش: علی شیری، بیروت: دار الفکر، 1415ق.
9. ابن عطیه، عبدالحق بن غالب؛ المحرر الوجیز؛ به کوشش: عبد السلام عبد الشافی محمد، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1413ق.
10. ابن غضائری، احمد بن حسین؛ الرجال؛ به کوشش: محمدرضا جلالی، قم: دار الحدیث، 1422ق.
11. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر؛ تفسیر القرآن العظیم؛ بیروت: دار المعرفة للطباعة والنشر والتوزیع، 1412ق.
12. ـــــــــــــــــــــ؛ البدایة و النهایة؛ به کوشش: علی شیری، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1408ق.
13. ابوالفتوح رازی، حسین بن علی؛ روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن؛ به کوشش: محمدجعفر یاحقی، محمدمهدی ناصح، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، 1408ق.
14. ابوحیان، محمد بن یوسف؛ تفسیر البحر المحیط؛ به کوشش: شیخ عادل أحمد عبد الموجود و دیگران، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1422ق.
15. اشعری، علی بن اسماعیل؛ مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین؛ ترجمه: محسن مؤیدی، تهران: امیرکبیر، 1362ش.
16. آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن؛ الذریعة إلی تصانیف الشیعة؛ چ3، بیروت: دار الأضواء، 1403ق.
17. آلوسی، محمود بن عبدالله؛ روح المعانی؛ تهران: انتشارات جهان، بی‌تا.
18. بحرانی، هاشم بن سلیمان؛ البرهان فی تفسیر القرآن؛ به کوشش: بخش مطالعات اسلامی مؤسسه بعثت، تهران: بنیاد بعثت، 1416ق.
19. بخاری، محمد بن اسماعیل؛ التاریخ الکبیر؛ دیار بکر ترکیه: المکتبة الإسلامیة، بی‌تا.
20. بغوی، حسین بن مسعود؛ معالم التنزیل؛ به کوشش: خالد عبد الرحمن العک، بیروت: دار المعرفة، بی‌تا.
21. بلاغی، محمدجواد؛ الهدی إلی دین المصطفی؛ چ3، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1985م.
22. بیهقی، احمد بن حسین؛ السنن الکبری؛ به کوشش: محمد عبد القادر عطا، مکه مکرمه: مکتبة دار الباز، 1414ق.
23. پیروزفر، سهیلا؛ «اسباب نزول در گذر زمان»؛ مشکوة، ش96-97، پاییز و زمستان 1386ش.
24. ترمذی، محمد بن عیسی؛ السنن؛ به کوشش: أحمد محمد شاکر و دیگران، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، بی‌تا.
25. ثعالبی، عبدالرحمن بن محمد؛ جواهر الحسان فی تفسیر القرآن؛ به کوشش: عبد الفتاح ابو سنة، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1418ق.
26. ثعلبی، احمد بن محمد؛ الکشف و البیان فی تفسیر القرآن؛ به کوشش: ابو محمد بن عاشور، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1422ق.
27. جدیع، عبدالله بن یوسف؛ تحریر علوم الحدیث؛ بیروت: مؤسسة الریان، 1424ق.
28. جواهری، محمد؛ المفید من معجم رجال الحدیث؛ چ2، قم: مکتبة المحلاتی، 1424ق.
29. حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله؛ المستدرک؛ به کوشش: یوسف عبد الرحمن المرعشلی، بی‌جا: بینا، بی‌تا.
30. حسکانی، عبیدالله بن احمد؛ شواهد التنزیل؛ به کوشش: محمدباقر محمودی، تهران- قم: مؤسسة الطبع والنشر التابعة لوزارة الثقافة والإرشاد الإسلامی - مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة، 1411ق.
31. خطیب بغدادی، احمد بن علی؛ تاریخ بغداد؛ به کوشش: مصطفی عبد القادر عطا، بیروت: 1417ق.
32. خمینی، روح الله؛ المکاسب المحرمة؛ چ8، قم: مؤسسة إسماعیلیان، 1410ق.
33. خوئی، ابوالقاسم؛ معجم رجال الحدیث؛ چ5، بی‌جا: بینا، 1413ق.
34. ذهبی، محمد بن احمد؛ تاریخ الاسلام؛ به کوشش: عمر عبد السلام تدمری، بیروت: دار الکتاب العربی، 1407ق.
35. ـــــــــــــــــ؛ تذکرة الحفاظ؛ بیروت: دار إحیاء التراث العربی، بی‌تا.
36. ــــــــــــــــ؛ سیر أعلام النبلاء؛ به کوشش: شعیب الأرنؤوط و مأمون الصاغرجی، چ9، بیروت: مؤسسة الرسالة، 1413ق.
37. ـــــــــــــــــ؛ میزان الاعتدال؛ به کوشش: علی محمد البجاوی، بیروت: دار المعرفة، 1382ق.
38. زرقانی، محمد عبدالعظیم؛ مناهل العرفان فی علوم القرآن؛ بیروت: دار الکتاب العربی، 1415ق.
39. سیوطی، عبدالرحمن بن أبی بکر؛ الاتقان؛ به کوشش: سعید المندوب، بیروت: دار الفکر، 1416ق.
40. ــــــــــــــــــــــــــ؛ الدر المنثور؛ بیروت: ناشر محمدامین دبح، بی‌تا.
41. شلبی، احمد؛ مقارنة الادیان(الیهودیة)، چ3، قاهره: مکتبة النهضة المصریة، 1973م.
42. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی؛ الرعایة فی علم الدرایة؛ به کوشش: عبد الحسین محمد علی بقال، قم: مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی، 1413ق.
43. شیبانی، محمد بن حسن؛ نهج البیان عن کشف معانى القرآن؛ به کوشش: حسین درگاهی، قم: نشر الهادی، 1413ق.
44. طباطبایی، سید محمدحسین؛ المیزان؛ چ5، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق.
45. طباطبایی، سید محمدکاظم؛ تاریخ حدیث شیعه(1): عصر حضور؛ چ3، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)- مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی دانشکده علوم حدیث، 1390ش.
46. طبرانی، سلیمان بن احمد؛ المعجم الکبیر؛ به کوشش: حمدی عبد المجید سلفی، چ3، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1404ق.
47. طبرسی، احمد بن علی؛ الاحتجاج؛ به کوشش: محمدباقر خرسان، نجف: دار النعمان، 1386ق.
48. طبرسی، فضل بن حسن؛ مجمع البیان؛ بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1379ق.
49. طبری، محمد بن جریر؛ تاریخ الامم و الملوک؛ به کوشش: نخبة من العلماء الأجلاء، چ4، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1403ق.
50. ــــــــــــــــــــ؛ جامع البیان؛ بیروت: دارالمعرفة، 1412ق.
51. طوسی، محمد بن حسن؛ التبیان؛ به کوشش: احمد حبیب قصیر، قم: مکتب الاعلام الاسلامی(افست از چاپ بیروت)، 1409ق.
53. ــــــــــــــــــــ؛ الفهرست؛ به کوشش: جواد قیومی، بی‌جا: مؤسسة نشر الفقاهة، 1417ق.
54. ـــــــــــــــــــ؛ تهذیب الاحکام؛ چ3، به کوشش: سیدحسن موسوی خرسان، تهران: دارالکتب الإسلامیة، 1364ش.
55. عقیلی، محمد بن عمرو؛ الضعفاء؛ به کوشش: عبد المعطی أمین قلعجی، چ2، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1418ق.
56. علامه حلی، حسن بن یوسف؛ خلاصة الاقوال؛ به کوشش: جواد قیومی، قم: مؤسسة نشر الفقاهة، 1417ق.
57. عیاشی، محمد بن مسعود؛ التفسیر؛ به کوشش: سید هاشم رسولی محلاتی، تهران: المکتبة العلمیة الإسلامیة، بی‌تا.
58. فخر رازی، محمد بن عمر؛ مفاتیح الغیب؛ چ2، تهران: دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
59. فیض کاشانی، محمد بن شاهمرتضی؛ الصافی؛ مشهد: دار المرتضی للنشر، بی‌تا.
60. ـــــــــــــــــــــــــــ؛ الوافی؛ به کوشش: مکتبة أمیرالمؤمنین علی(ع)، سید ضیاءالدین حسینی، سید کمال‌الدین فقیه ایمانی، اصفهان: عطر عترت، 1430ق.
61. قرطبی، محمد بن احمد؛ الجامع لاحکام القرآن؛ چ2، قاهره: دار الکتب، 1387ق.
62. قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا؛ تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب؛ به کوشش: حسین درگاهی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، 1368ش.
63. قمی، عباس؛ الکنى والالقاب؛ تهران: مکتبة الصدر، بی‌تا.
64. قمی، علی بن ابراهیم؛ التفسیر؛ به کوشش: سید طیب موسوی جزائری، چ4، قم: دار الکتاب، 1367ش.
65. کاشانی، فتح الله بن شکر الله؛ منهج الصادقین؛ چ2، تهران: کتابفروشی اسلامیه، 1344ش.
66. کتاب المقدس(العهد القدیم)؛ بی‌جا: دار الکتاب المقدس، 1980م.
67. کلینی، محمد بن یعقوب؛ الکافی؛ به کوشش: علی‌اکبر غفاری، چ3، تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1367ش.
68. مالک بن انس؛ الموطأ؛ به کوشش: محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1406ق.
69. مجمع الکنائس الشرقیة؛ قاموس الکتاب المقدس؛ چ3، بیروت: مکتبة المشعل، 1981م.
70. مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه؛ تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1374ش.
71. منصوری، نایف بن صلاح؛ الرّوض الباسم فی تراجم شیوخ الحاکم؛ به کوشش: مصطفی بن إسماعیل سلیمانی، ریاض: دار العاصمة، 1432ق.
72. نجاشی، احمد بن علی؛ الرجال، چ5، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، 1416ق.
73. واحدی، علی بن احمد؛ أسباب نزول القرآن؛ بیروت: دار الکتب العلمیة، 1411ق.
74. یعقوب، أمیل؛ موسوعة النحو و الصرف و الاعراب؛ ترجمه: قاسم بستانی و محمدرضا یوسفی، به کوشش: یاسین صلواتی، قم: اعتصام، 1420ق.
75. یعقوبی، احمد بن اسحاق؛ التاریخ؛ بیروت: دار صادر، بی‌تا.
)