زهره حبیبی؛ سهیلا پیروزفر؛ حسن نقی زاده
دوره 9، شماره 21 ، مهر 1398، ، صفحه 177-194
چکیده
معرفت، یکی از ارزشمندترین مباحث مطالعات اسلامی است که اهمیت بسیار زیادی در علوم مختلف دارد. معرفت به طور کلی، به دو شقّ کلّی حصولی و حضوری تقسیم می‌شود و یکی از مسائل مهم آن، شناخت منابع و موانع آنهاست. ...
بیشتر
معرفت، یکی از ارزشمندترین مباحث مطالعات اسلامی است که اهمیت بسیار زیادی در علوم مختلف دارد. معرفت به طور کلی، به دو شقّ کلّی حصولی و حضوری تقسیم می‌شود و یکی از مسائل مهم آن، شناخت منابع و موانع آنهاست. حال سؤال مهم اینجاست که در نگاه قرآن کریم، معرفت حصولی و حضوری چه ویژگیهایی دارد و چه منابع و موانعی را برای فرآیند تحصیل معرفت، شناسایی کرده است؟ پاسخ این مسأله در پژوهش فرارو با روش توصیفی ـ تحلیلی و بهرهگیری از تحلیل محتوای آیات قرآن پی گرفته شده و به این نتایج دست یافته است: قرآن کریم، روش کسب معرفت حصولی که معطوف بهصورت اشیاست و معرفت حضوری که حقیقت و خودِ معلوم را مورد توجه قرار میدهد را متفاوت دانسته و منابع مختلفی را برای دستیابی به آن دو معرفی کرده است. هرچند قرآن کریم، انسان را در ابتدای خلقت، فاقد معرفت حصولی میشناساند اما او را دارای نوعی ادراک حضوری از بدو تولد میداند که علم حضوری به خویشتن، نمونه آن است. در قرآن کریم، منابع دستیابی به معرفت حصولی و حضوری «طبیعت، عقل، تاریخ و دل» معرفی شده است و «حسگرایی و تقلید از گذشتگان و تبعیت از هوای نفس»، از موانع معرفت شمرده شدهاند.
