دوره 1، شماره 4 ، پاییز و زمستان 1390، ، صفحه 93-116
چکیده
نظم یا الگوهای ثابت از پیش تعیین شده و قابل کشف دربارة پدیده‌ها و واقعیت‌ها، به طبیعت و قوانین تجربی محض اختصاص ندارد؛ بلکه میتواند آنچه در اصطلاح اندیشمندان مسلمان، سنّتهای اجتماعی یا سنّتهای ...
بیشتر
نظم یا الگوهای ثابت از پیش تعیین شده و قابل کشف دربارة پدیده‌ها و واقعیت‌ها، به طبیعت و قوانین تجربی محض اختصاص ندارد؛ بلکه میتواند آنچه در اصطلاح اندیشمندان مسلمان، سنّتهای اجتماعی یا سنّتهای تاریخی نام گرفته را نیز در برگیرد، این سنّتها که حق تعالی با تعبیر «سنة الله» آنها را به خود نسبت داده (فاطر/ 43 و فتح/ 23)، بیانگر فعل همیشگی و پیوستة الهی در برخورد با افراد و امتهاست. سنّت توفیق یکی از این قوانین است که به واسطه آن، برخی انسانها مشمول عنایت و مراقبت ویژة الهی گردیده و در جایگاه دستیابی به اسباب و وسایل خیر قرار میگیرند. مقاله حاضر بر آن است تا چگونگی جریان تأثیرگذاری این سنّت را در سه ساحت اساسی وجود انسان، یعنی: حیطه شناختی، عاطفی و رفتاری را از طریق، زیادتی معرفت، الهامات قلبی و توانمندی عمل به خیر در شرایط سخت نشان دهد. تبیین ضوابط تحقّق این قانون در آیات الهی از جمله، تلاش و مجاهده در راه حق، توجّه به معیار رضایتمندی، استقامت و ثبات قدم در اهداف، انابه و استغفار از قصورها، دعا و طلب توفیق از خداوند، دستاورد دیگر این نوشتار است، امری که در جای خود، بیانگر عوامل دستیابی افراد و امّتها به خیر و سعادت از دیدگاه قرآن به شمار میرود.
