Representation of "Causative Relation" in logical metonymy within Quranic Discourse A Hymesian "Communicati

Document Type : Research Paper

Authors

1 Assistant Professor, Department of Arabic Language, University of Quranic Sciences, College of Sciences of the Qur'an, Amol, Iran

2 Doctorate degree student, Department of Quran and Hadith Sciences, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran.

10.30512/kq.2025.21711.3899

Abstract

زبان از نگرگاه"توانش‌ارتباطی"هایمز، ابزارمؤثرجامعه‌شناختی است که‌ ساخت‌های درون‌متنی، مؤلفه‌های اصلی آن‌را شکل‌می-دهد؛ درچنین خوانشی، کنش‌گفتمانی درمرکز ثقل کارکردهای توانش‌ارتباطی قرارمی‌گیرد. درگستره قرآن‌کریم، گونه‌های زمانی، مکانی، سببی واشتقاقیِ"مجازعقلی"در ردیف ساخت‌های زبانی پربسامد بوده که در زایش کارکردهای "ترغیبی"، "هشداردهی"، "عبرت‌آموزی" و.. نقش مهمی دارند. دراین‌میان علاقه"سببیت"-با حدود 60 آیه- با رویکردحقیقت‌انگاری، نقش یک ‌رفتارِ گفتمانی را برعهده دارد. باتوجه به وظیفه‌مندی زبان در‌بافت فرهنگی-اجتماعی و درپی آن نقد رویکرد ظاهرگرایانه و ضرورت تفسیر ساختارمند از قرآن‌کریم، پژوهش حاضر برآن است با روش توصیفی-تحلیلی وکاربست نظریه"توانش‌ارتباطی" درعلاقه سببیه، به‌این سؤال پاسخ ‌‌گوید که این‌کنش زبانی به‌چه بسامدی ازکارکردهای توانش‌ارتباطی وغنای فکری درتفسیر می‌پردازد. رهیافت‌های حاصل آنکه، علاقه‌ سببیه، ساختار ادبیِ روشمند با کارکردهای "هشداردهی"، "فرازبانی"، "ترغیبی"و"برجسته‌سازی رفتاری"و...بوده که به‌اصالت واژگان قرآنی در ارائه مفاهیم عمیق اشاره دارد؛ مطالعه موردی ‌گونه‌ی"علّی-معلولی"درمجازعقلی، ازمفهوم‌سازی آموزه‌های ارزشی، به‌تناسب بافت فرهنگی-اجتماعی مخاطبان سخن‌گفته وبا پیش‌بینی متغیرهای گوناگونِ حیات بشری، قابلیت تطبیق با زمانه را داراست.

Keywords

Main Subjects



Articles in Press, Accepted Manuscript
Available Online from 26 April 2025
  • Receive Date: 30 May 2024
  • Revise Date: 05 December 2024
  • Accept Date: 11 March 2025