محمّدکاظم شاکر؛ عطیّه اکبری
دوره 3، شماره 8 ، خرداد 1392، ، صفحه 27-49
چکیده
قرآن کریم در عین حال که راهنمایی برای سعادت انسان است، کتابی به غایت ادبی نیز هست که زمینهها و اسرار ادب و بلاغتش دلایلی روشن بر اعجاز آن است. گفتگو یا دیالوگ یکی از عناصر ادبی است که قرآن به صورت خیرهکنندهای ...
بیشتر
قرآن کریم در عین حال که راهنمایی برای سعادت انسان است، کتابی به غایت ادبی نیز هست که زمینهها و اسرار ادب و بلاغتش دلایلی روشن بر اعجاز آن است. گفتگو یا دیالوگ یکی از عناصر ادبی است که قرآن به صورت خیرهکنندهای آن را بکار گرفته است. گفتگو در یک متن ادبی و بویژه داستانی، نقش حیات‌آفرینی را بر عهده دارد. کاربست این عنصر در قرآن باعث میشود تا خواننده با توجّه کامل و به صورت زنده، به صحنههایی دسترسی بیاید که در آنها افراد بر سر موضوعهایی حیاتی که سعادت و شقاوت آنها را رقم میزند به بحث و گفتگو میپردازند. قرآن نه تنها دیالوگ را به داستانهای تاریخی وارد کرده، بلکه آن را از مرزهای تاریخ نیز عبور داده و به صحنههای عالم پس از مرگ نیز راه داده است. این کتاب آسمانی گاه، ما را به پای گفتگوهایی مینشاند که بین دوزخیان و بهشتیان و یا بین فرشتگان و دوزخیان و یا ابلیس و دوزخیان جریان مییابد. جریان گفتگو با کارکردهای مختلف خود در همة مباحث و آموزههای اساسی قرآن جاری است. این پژوهش که به بررسی گونهها و درونمایههای عنصر ادبی دیالوگ در قرآن کریم اختصاص دارد در پی آن است تا معلوم کند که در آیات وحی، تا چه اندازه و چگونه از این عنصر برای انتقال درون مایههای مورد نظر استفاده شده است. بررسی آیات قرآن نشان می‌دهد که یک پنجم از محتویات قرآن در قالب دیالوگ عرضه شده و در طی آن، مهمترین مسائل اعتقادی، اخلاقی و تربیتی با انواع گوناگون دیالوگ، به ذهن و جان مخاطب انتقال مییابد.
